Jeoloji Münendisliği Dergisi

Bitlis Masifi Avnik (Bingöl) Yöresindeki Zengin Demir Yataklarının Oluşumu

ÖZ: Avnik bölgesinde, apatitçe zengin demir cevherleri, yergel olarak iyi korunmuş porfitik, sferulitik vevolkaniklastik dokular gösteren bazikten felsife kadar değişen kalkalkamin metavolkanitlerle (450 Ma) arakatmanlıdır. Demir cevherleri ve metevolkanitler Avnik ve Yayla granitoidleriyle (350 Ma) kesilirler, Demir cevherleri ile birlikte bulunan metavolkanitler ve granaitoidler üzerine, Alpin orojenezi sırasında kıvrımlanmış ve metamorfize olmuş mikaşistler ve Permiyen mermerleri uyumsuzlukla oturur.Demir cevherleri bantlı, maaiv ve saçılmış türden olup gnays ve istifteki daha iyi korunmuş metavolkatitlerin dereceli geçiş dokanaklarında yerleşmiştir, Maısiv meroeksel cevher zonları 1=2 mnVden birkaçsantimetreye kadar değişen laminalanma gösterir. Bantlı cevher zonları magnetit-apatil laminaları içerir. Saçılmış cevher zonları, bölgesel olarak, metavolkanitler içinde yaygın olmasına karşın, genellikle maasiv cevher zonları çevresinde yoğunlaşmışt.ır Bütün yatak tiplerinde magnetit, apatit ve aktiaolit egemen minerallerdir; feldispat, kuvars, mika,dlopsit, hornblônd, krossit ve stefen ataesuvar minerallerdir, Klorit, talk, epidot, lallanlt, kalsit, hematit,ilmenit ve rutil düşük sıcaklık retrograd minerallerdir, Ytteey ve yüzeye yakın yerlerde magnetit oluşuklarısürekli olarak martitlepnislerdir. Ayrışmanın son evresi genellikle götite dönüşüm şeklindedir. Fluorapatitkısmen hidrcfcsâl-fluorapatit ve hidrokslapatite ayrışmıştır,Apatitçe zengin demir cevherleri başlangıçta volkanik ortamda oluşmuş olup yüksek düzeyde bölümleşme geçiren magmadan ayrılan kanmayan sıvılardan oluştuğu sonucuna varılmıştır. Birlikte bulunanapatit ve magnetit ile bunlarla ara katmanlı olan metavolkanitlerin RE© verileri de bu sonucu destekler,Apatitçe zengin demir cevherleri Avnik granitoîdiğle kesildiği yerlerde, remobülze olarak büyük magnetit,apatit ve aMinolit kristalleri içeren af sı türde cevher damarları oluşturur