Jeoloji Münendisliği Dergisi

Ankara-Elmadağ-Kalecik Dolayının Temel Jeoloji

ÖZ: Çalışma alanı Ankara, Elmadağ . Kalecik dolayını kapsar. Bu yörede, Ait Triyas`tan Kuvaternere kadar yağlardaki kaya birimleri yüzeylenir, Yeşilşiist fasiyesinde metamorfizma geçlşmiş tortul ve volkanik oluşuklardan yapılı olan ve yine aynı tür metamorfizmaya uğramış metaperidotitler içeren Emir Formasyonu, bölgede Menen en eski otokton birimdir, Emir Formasyonu üst© doğru yi» m yeşilşist fasiyesinde metamorfizmaya uğramış Elmadağ- Formasyonu ile geçişlidir, Elmadağ Formasyonu, başlica eşyaşlı volkanitlerden olugan Ortaköy Formasyonu ile giriktir. Ortaköy Formasyonu içinde yastık lav yapısı korunmuş volcaniter, radyolaritler ve kirectaşları sıkça iglenir. Elmadağ Formasyonu, üste doğru kumlu Ifiregtäii, kireçtaşından oluşan Keçikaya Formasyonu`na geçiş gösterir. Ankara Grubu olarak adlandırılan bu birimler, diyabaz daykları tarafından kesilirler, Karbonifer ve Permiyen yaşlı kırıntılar ve kireçtaşlarını da çeşitli boyutlar`da bloklar halinde yaygın olarak içeren Ankara Grubu, Triyas yaşındadır, Ankara Grubu üzerine, Liyas yaşlı Hasanoflan Formasyonu taban çakıltaşı ile uyumsun olarak gelir ve kumtaşi-çamurtaşi-kireçtaşı ardalanması ile devam eder, Üste doğru Dogger-Malm yağlı killi kireçtaşından olugan Akbayır Formasyonu`na geçer. Düzenli ofiyolit olarak saptanan Mdivan Ofiyolit Kompleksi, üstten eksikli olarak çalışma alanında elenir, Mdivan Ofiyolit Kompleksi`nîn yerçekimi sonrası hızla derinleşen havzada, kumtaşı volkarenit, çakıltaşi ve volkanitlerden olu|an Hisarköy Formasyonu İle normal fliş karekterindeki Karadaf Formasyonu firik olarak çökelmistir. Bu iki formasyon içinde, Bldivan Ofiyolit Kompleksinden türemiş çeşitli boyutlarda oiistolit ve olistostromlar vardır. Hisarköy Formasyonu ve Karadağ Formasyonu üste doğru Maestrihtiyen yaşlı Ilıeapmar Formasyonu ve Samanlık Formasyonu`na geçer. Ortaç türbiditlerden oluşan Samanlık Formasyonu da yakınca ve ortaç türbidit karekterli ve Paleosen yaşlı Dizilitaşlar Formasyonu ile geçişlidir, Dizilitaşlar Formasyonu içinde eşyaşlı resiflerden koparak gelen büyük kireçtaşı ölistolitleri vardır, Çakıltaşi, kumtaşı ve mamlardan oluşan Eosen yaşlı Mahmutlar Formasyonu, şelf, delta, kumsal, kıyı ovası ve alüvyon yelpazesi ortamlarında çökelmiştir, Mahmutlar Formasyonu ile eşyaşlı olarak Deliler volkaniti ayırtlanmıştır. Oligosen yaşlı Miskineedere Formasyonu, menderesi! ınnak ve evaporitik göl ortamlarında çökelmiş çakıltaşı, çamurtaşı/kumtaşı, marn ve jipslerden oluşmuştur. Üst Miyosen-Pliyosen ya|iı Tekke Volkaniti, çakıltaşi, kumtaşi ve tüflerden olu§an Karapınar Formasyonu, ırmak ve göl çökeli olan killi kireçtaşı, marn, kil taşı, çakıltası, kumtaşı ve tüf itlerden oluşan Kavaklı Formasyonu ve aglomera, tüften oluşan Mamak Formasyonu yanalda giriktir. Bölgedeki volkanik marnın son ürünü olan BoMağ Bazaltı, önceki birimleri uyumsuz olarak örter, Tutturulmamış veya az tuturulmuş kırıntılılardan oluşan Pliyosen yaşlı Gölbaşı Formasyonu ,geniş yayılım gösterir. Bölge tektonik yapısını Alpin Orojenik evresi ile kazanmıştır, Düşük açılı bindirmeler ile Ankara Grubu, Üst Kretase ve Oligosen yaşlı birimler üzerine, Üst Kretase yaşlı birimler. Paleosen ya§lı birimler üzerine, Paleosen yaşlı hurimler de Eosen yaşlı birimler üzerine itilmiştir. Arazi gözlemlerinden elde edilen veriler ışığında Orta Anadolu için olasılı jeotektonik evrim modeli önerilmiştir,