Jeoloji Münendisliği Dergisi

Tortul Havzaların Jeodinamiği ve Petrol Sistemleri

ÖZ: Plâka tektoniği, bugün bize, tortul havzaların evrimine geniş açıdan, makûl bir bakış, sağlayan global bir çerçeve getiriyor. Bu havzaların jeolojik verileri de» karşılık geîen petrol sistemleri ve sahalarının ayırtman özelliklerine doğrudan yansımaktadır* Dolayı siyle» ha.vza.lann iki büyük evrim, sahnelenmesi ayırtcdilebilir: Birincisi» kratonik alanda delta sahaları ve çukurlu engebeler göstererek, liftten `hareket, eder ve .gerek platform havzası, halinde, gerekse pasif kenar havzası halinde son. bulabilir. İlk yaklaşımla, nispeten duyarlı ve özellikle uzun süreli havzalara karşılık gelir. Aktif kenarlara bağlı ikinci bir sahnelenme şe havzaları verecektin - Transformasyon, zonunda makaslanma ya. da "pull-apart: çekilip ayrılma" tipte havzalar, - Konverjans zonanda, eğer yitim büyük zorlamalar olmaksızın meydana, geliyorsa, ada yayı sisteminde havzalar (yay önü, yay içi ve yay arkası havzalar...)» engellenmiş yitim ve kıta çarpışması durumunda, kıvrımlı sıradağların kenarında ön çukur havzaları. Birincilerden farklı olarak, bu ikinci dizi havzalar duraysızdırlar ve kısa sürelidirler. Bu sahnelenmeler, tüm petrol havzası tiplerini mutlaka açıklamayı sağlamıyorsa da, pek güçlük olmadan.,, çok sayıda geçiş terimlerinin yerleşlirilcbildiği genel bir çerçeve sunarlar. Petrol açısından, kratonik alan havzaları,, özellikle dev alanların çoğunun rastlandığı yeterli, bir sübsidanstan etkilenmiş plâtform havzaları,, dev sahaların çoğunu: barındırırlar. Aktif kenar tipin.de sahalar, nispeten küçük fakat, çoğu kez zengin petrol sahalarını temsil, ederler.. Ön çukur havzalarına gelince., bunlardan bazıları, çok ilginç petrol sahaları verirler. Bu çeşitli gözlemler arasında, ilk elde hidrokarbürce zenginliğin bir öğesini oluşturan gerflim-sühsidans-yüksek termik akı özelikle söylenmek gerekir.