Jeoloji Münendisliği Dergisi

Magmatik Petrojenez Çalışmalarında Kısmi Erime, Magma Karışımı-Asimilasyon, Fraksiyonel Kristalleşme ve Asimilasyon Fraksiyonel Kristalleşme Süreçlerinin Jeokimyasal Modellemesi

ÖZ: Magmatik kayaçlar, bilindiği gibi, herhangi birkatının çeşitli etkilerle (sıcaklık artışı, ortama uçucu bileşen ilavesi, basınç ferahlaması) kısmi erimeye uğraması sonucu oluşan sıvıların katılaşması ilemeydana gelmektedir. Aynı katı kaynak malzemenin farklı erime tipi ve farklı erinme yüzdeleri sonucu, farklı magmatik eriyiklerin oluştuğu bilinmektedir. Bu kısmi erime tipleri başlıca iki değişikşekilde gerçekleşmektedir. Bunlardan birincisi,Rayleighlfraetional (Rayleigh/fraksiyonal) erimesiolup, Özellikle üst manto peridotitlerinin kısmi erimesi sırasında oluşan sıvının hemen ortamı terketmesi prensibine dayanmaktadır, Diğer kısmi erimetipi, ise kabuksal kayaçların kısmi erimesi sonucuoluşan sıvının ortamı hemen terkedemeyip, ancakbeUrli bir miktara ulaştıktan sonra ortamdan uzaklaşabilmesi ve bu miktara ulaşabilmesi için geçensüre zarfında da kalıntı katı ile reaksiyona girerekbileşimini değiştirmesi esasına dayanır ki bu erimetipine de batch/equilibrium (yığın/denge) erimesidenmektedir. Ayrıca, bu fier iki tip erime de kendiarasında model erime ve non-modal erime olmaküzere M alt tipe ayrılmaktadır. Bu erime tiplerinden herhangi birisiyle oluşan bir magmatik sıvınınkatılaşması sırasında sıvının ilksel bileşimimdeğiştiren ve böylece mineralojik-jeokimyasalbileşimleri farklı kayaçların oluşumunu sağlayanbir takım süreçler etkin olabilmektedir. Bunlar,başlıca magma karışımı-asimilasyon, fraksiyonelkristalleşme ve asimülasyon-fraksiyonel kristalleşme süreçleridir.