Jeoloji Münendisliği Dergisi

Kum-Çakıl Ocaklarının Doğal Çevreye; Özellikle Yeraltısuyuna Olumsuz Etkilerine Çarpıcı Bir Örnek: Mürted Ovası (Ankara)

ÖZ: Bilindiği gibi, inşaat sektöründeki büyümeyeparalel olarak sektör için temel gereç özelliğindekikum-çakıl, stabilize ve benzeri malzemelere olanihtiyaç son yıllarda Önemli ölçüde artmaktadır.Bunun sonucu olarak, akarsu yataklarında yeniocak açma ve mevcut ocakları genişletme-derinleştirme faaliyetlerinde artış görülmektedir. Bu durum, akarsu yataklarında bulunan regülatör, köprügibi her türlü sanat yapısını tehdit etmekte; yeraltıve yerüstü sularının miktar ve kalite yönündenolumsuz etkilenmesine, verimli tarım alanlarınınelden çıkmasına neden olmaktadır, Kum-çakılocaklarının doğada yarattığı olumsuzluklara ençarpıcı örneklerden biri Ankara`nın 25-30 kmKB`sındaki Mürted ovasıdır. Mürted ovasında,Ovaçayı çevresinde 70 km2yayılma alanına, ortalama 25-30 m kalınlığa sahip olan ve bol miktardayeraltısuyu taşıyan; bu Özelliği ile başta Ankarakenti, Kazan ilçesi ve Yenikent beldesi ile yöre halkı için son derece önemli olan alüvyon, kum-çakılocaklarının yoğun faaliyetleri sonucu hızlı bir şekilde kazılarak ortadan kaldırılmaktadır. Ovada20-25 yıldır faaliyet gösteren kum-çakıl işletmelerinin kazıları ile, bugün alüvyon rezervinin yarısıortadan kalkmış; geri kalan kısmım da aynı hazinson beklemektedir. Özellikle son yıllarda yapılanbüyük çaplı kazılarla yeraltısıtyu seviyesi hızlı birşekilde alçalmış; kuyu verimleri azalmış ve kazılarla açığa çıkan yeraltısuyu yoğun bir kirlenme ilekarşı karşıya kalmıştır. Aynca, Ovaçayının akış rejimi bozulmuş, verimli tarım alanları tahrip edilmiştir. Ovadaki yeraltısuyu rezervinin korunmasıve kum-çakıl ocaklarının doğal çevreye verdiği zararların bir Ölçüde engellenmesi için, ocakların faaliyetlerinin acil olarak durdurulması ve ovada ıslah çalışmalarının bir an önce başlatılması gerekmektedir.