Jeoloji Münendisliği Dergisi

Kaliş Oluşumu ve Özellikleri

ÖZ: Kaliş genel bir terim olup, kurak ve yan kurak iklim koşullarında gevşek çökeller, tortul kayaçlar ve topraklar içindeki ikincil kalsiyum karbonat (CaCO3) yığışımlarını tanımlamaktadır. Kalişler mikrit (< 4 m) ve mikrosprarit (5-15 m) boyutundaki küçük kalsit kristallerinden oluşmakta ve küçük miktarlardaki diyajenetik mineral oluşundan (sepiyolit, paligorskit, magnezyum kalsit, dolomit gibi) kalsiyum karbonat oluşumlanna (düşük Mg-kalsit) eşlik etmektedir. Kalişler; kireç tozu, yumru, tüp, laminalı kabuk ve sert kabuk gibi farklı oluşum şekillerine sahiptir. Kalişlerde makroskopik kök yapılan ve mikroskopik alfa ve beta dokusal özellikleri yaygın olarak bulunmaktadır. Kalişlerin oluşumu üzerine başlıca iki hipotez önerilmiştir. Bunlar; (a) sızma modeli (per descensum; pedojenik model); çözünmüş CaCO3`ün sızan sulardan çökelimini tanımlamakta ve (b) yeraltı suyunun kapiler yükselim (per ascensum; yeraltısuyu modeli) modelidir. Kaliş oluşumunda kalsiyum değişik kaynaklardan sağlanır.