Jeoloji Münendisliği Dergisi

Eskipazar Sarı Travertenleri için Kütlesel Bozunma ve Bozunma Sınıflaması

ÖZ: Kalsiyum karbonat bileşimli kimyasal sedimanter bir kaya türü olan traverten, diğer birçok kaya türü ilekıyaslandığında güncel olarak kabul edilebilecek bir oluşum yaşına sahiptir. Ancak fiziksel yapısı vekimyasal bileşimi sebebiyle travertenlerde bozunma kısa zaman aralığında etkili olabilmektedir. Travertenyapıtaşı sektöründe yoğun olarak kullanılmakla birlikte, bu kayanın kütlesel ölçekteki bozunma davranışıbugüne kadar araştırılmamıştır. Bu çalışmada, Türkiye’de traverten sektöründe yoğun bir kullanım alanınasahip olan ve Anıtkabir inşaatında da kullanılmış Eskipazar sarı travertenleri araştırma malzemesi olarakseçilmiştir. Arazide farklı bozunma derecelerine sahip yüzleklerde yapılan gözlemsel incelemeler vekütlesel ölçümler ile sarı travertenlerin bozunma mekanizması ortaya konmuştur. Bu çalışmalar sonucundabozunmanın değerlendirilmesine yönelik tanımlayıcı ölçütler hazırlanarak, nesnel ve pratik bir bozunmasınıflaması önerilmiştir. Buna göre, sarı travertenlerde kütlesel ölçekte taze, az bozunmuş, orta derecedebozunmuş ve ileri derecede bozunmuş olmak üzere dört adet bozunma sınıfı ayırtlanmıştır. Sarıtravertenler için hazırlanan bu sınıflamanın mermercilik sektöründe bu kaya için yapılacak yeniaraştırmalara ve travertenlerin genelini kapsayan bozunma çalışmalarına ışık tutacağı düşünülmektedir.