Jeoloji Münendisliği Dergisi

Çayeli Bakır Yatağı Çevresindeki Toprak ve Bitkilerde Mevsimsel Değişimlerin İstatistiksel Olarak Belirlenmesi

ÖZ: Çalışma sahası Türkiye’nin kuzeyinde bulunan Karadeniz Tektonik Birliği’nin doğusundayer almaktadır. Doğu Avrupa’dan başlayıp, Orta Asya’dan Pasifik’e kadar uzanan Alp-Himalayametalojenik kuşağının bir parçası olan Karadeniz Tektonik Birliği, çok sayıda ve farklı tiplerde ekonomikcevherleşmeye ev sahipliği yapması nedeniyle dünyadaki sayılı bölgelerden biridir. Çayeli Bakır (Cu)yatağı Doğu Karadeniz Bölgesi’ndeki en büyük yataklardan biridir. Dolayısıyla çalışma sahasındakikayaçlar yüksek konsantrasyonlarda cevher elementleri içermektedir. Bu kayaçlardan türeyen topraklarve bunların üzerinde yetişen çay bitkileri de yüksek element konsantrasyonuna sahiptir. Topraklarınve üzerinde yetişen bitkilerin element konsantrasyonlarının mevsimlere bağlı olarak değişim gösteripgöstermediğinin belirlenmesini amaçlayan bu çalışmada, 2005 yılının ilkbahar ve sonbahar döneminekarşılık gelen nisan ve ekim aylarında örnekleme yapılmış ve alınan örnekler ana (Mn, Al, Fe, Na, Ca,K, Mg ve P) ve eser (As, Cd, Co, Cu, Hg, Pb ve Zn) elementler için analiz edilmiştir. Elde edilen verilerelineer diskriminant analizi uygulanmıştır. Mahalanobis mesafesi sonuçlarından toprak ve bitki örneklerininelement konsantrasyonlarının iki mevsimde önemli değişiklik gösterdiği görülmüştür. Topraklardakikirlilik, kirlenme indeksi ve birleştirilmiş kirlenme indeksi kullanılarak belirlenmiştir. Analiz sonuçlarıtopraklarda yüksek konsantrasyonlarda Cd, As, Pb, Zn, Mn, Cu, Co ve Hg değerlerini göstermektedir.Diğer elemenler topraklardaki normal seviyelerde olduğu için değerlendirmeye alınmamıştır.