Jeoloji Münendisliği Dergisi
Jeoloji Mühendisliği Dergisi

Jeoloji Mühendisliği Dergisi

2002 ARALIK Cilt 26 Sayı 2
KAPAK
PDF Olarak Görüntüle
KÜNYE
PDF Olarak Görüntüle
İÇİNDEKİLER
PDF Olarak Görüntüle
Jeotermal Sistemlerde Isı Taşınımının Modellenmesi
Berrin Akan
PDF Olarak Görüntüle

ÖZ: Jeotermal sistemler, oldukça karmaşık bir yapıya sahiptir., Bu. sistemlerde,, hidrojeolojiksistemlerden farklı olarak faz değişimleri ve ısı taşınımı da söz konusudur.. Dolayısıyla,böyle karmaşık bir sistemde beslenme-boşalım ilişkisine bağlı olarak meydana gelebilecekdeğişimleri öngörmek oldukça zordur. Bu aşamada, modelleme yaklaşımı sistemin geleceğine ilişkin bir öngörü yapabilmek açısından büyük bir önem kazanmaktadır. Son yıllardamatematiksel modeller yardımıyla jeotermal alanların modellenmesi yoğun olarak çalışılan,bir konudur.. Bu modeller, jeotermal alanların kavramsal modellerinin geliştirilmesi ve doğruluğunun kanıtlanması için kullanılmaktadır., Jeotermal sistemlerin modellenmesinde esasamaç, rezervuar potansiyelinin belirlenmesi ve enjeksiyonun sistem üzerindeki etkilerininortaya konması gibi önemli problemlerin çözümüdür. Bu çalışmada, jeotermal sistemlerdeısı taşınımının modellenmesine ilişkin yaklaşımlar kısaca özetlenmiş ve modelleme çalışmalarına temel oluşturan ısı taşınımı eşitlikleri verilmiştir

  • Isı taşınımı

  • jeotermal sistemler

  • modelleme

  • sıcak su

  • Akan, B., 2002.. Afyon Ömer-Gecek Sıcak Su Akiferi Hidrojeolojik Modeli. Hacettepe Üniversitesi,, Fen Bilimleri Enstitüsü, Jeoloji (Hidrojeoloji) Mühendisliği Anabilim Dalı Doktora Tezi, Ankara,, 90 s (yayımlanmamış).

  • Armstead, C.H., 1978. Geothermal Energy.. Its past,, present and future contributions to the energy needs of man., E&F.N. Spon Ltd,, London, 357 p.

  • Bear, J., 1972,, Dynamics of Fluids in Porous Media,. New York,, American Else vier Publishing Company, Inc., 764 p.

  • Bodvarsson, G.S., Pruess, K., and Lippmann, M.J., 1986.. Modeling of Geothermal Systems. Journal of Petroleum Technology, September, 1986, 1007-102.1,.

  • Bodvarsson, G.S., Benson, S.M., Sigurdsson, O.,, Stefansson, V.., and Eliasson, E,T,, 1984-a. The Krafla Geothermal Field, Iceland: 1. Analysis of Well Test Data. Water Resources Research, 20 ( 11 ), 1515-1530.,

  • Bodvarsson,, G.,S., Pruess, K.,, Stefansson, V., and Eliasson, E.T., 1984-b. The Krafla Geothermal Field,, Iceland: 2. The Natural State of the System. Water Resources Research, 20(11), 1531-1544.

  • Bodvarsson, G.S., Pruess,, K.„ Stefansson, V.., and Eliasson, E.T., 1984-c. The Krafla Geothermal Field, Iceland: 3. The Generating Capacity of the Field., Water Resources Research, 20 (11), 1545-Ï 559.

  • Brigham, W.E., and Morrow; W.B., 1.974. P/Z Behavior for Geothermal Steam Reservoirs. Paper SPE 4899 presented at the 44th Annual California Regional Meeting of the Society of Petroleum Engineers, AME, San. Francisco, California.

  • Burkhardt, H., Honarmand, H., and Pribnow,, D., 1995., JTest Measurement With a New Thermal Conductivity Borehole Tool. Tectonophysics, 244, 161-165.

  • Domenico,. P.A., and Schwartz, F.W., 1990., Physical and Chemical Hydrogeology., John Wiley&Sons, Canada, 317-357.

  • Faust, C.R. and Mercer, J.W,, 1975. Mathematical Modeling of Geothermal Systems. In: Proceedings of the Second United Nations Symposium on the Development and Use of Geothermal Resources, San Francisco, California, 3, 1633-1642..

  • Faust, C.R., 1976.. Numerical Simulation of Fluid Flow and Energy Transport in Liquid and Vapor-Dominated Hydrothermal Systems. PhD Thesis, Pennsylvania State University,, University Park, Pensylvania (unpublished).

  • Grant, .MA., Donaldson, I.G. and Bixley, P.F., 1.982,. Geothermal Reservoir Engineering. Academic Press,, New York, 369 p.

  • Hopkirk, RJ., Gilby, DJ., Rybach, L., and Griesser, J.C., 1.985. Modeling of Heat and Mass Transfer in Deep,, Fractured Crystalline Rock. Geothermics, 14 (2/3), 385-392..

  • Kipp, K,.L.„ 1987.. HST3D: A Computer Code for Simulation of Heat and Solute Transport in Three-Dimensional Ground-Water Flow Systems,. U.S. Geological Survey, Water-Resources Investigations Report» 86-4095, Denver, Colorado, 393 p..

  • Kolditz, G!.,, 199.5. Modeling Flow and Heat Transfer in Fractured Rocks: Conceptual Model of a 3-D Deterministic Fracture Network. Geothermics, 24, (3), 451-470.

  • Mercer, J.W., Pinder, G.F., and Donaldson, I.G., 1975., A Galerkin finite element analysis of the hydrothermal system at Wairakei, New Zealand.. I. Geophys. Res,., 80 (17), 2608-2621.

  • Mercer, J.W., and Faust, C.R., 1979. A review of Numerical Simulation of Hydrothermal Systems. Hydrological Sciences-Bulletindes Sciences Hydrologiques, 24 (3), 9/1979,335-343;

  • Mercer, ,LW.„, and Faust, C.R., 1980., Groundwater modeling: Mathematical models- Ground Water, 1,8 (3), 212-227..

  • Mercer, J..W.,, Faust, C.R., W,J.., Miller and FJ. Pearson, JR, 1982.. Review of Simulation Techniques for Aquifer Thermal Energy Storage (ATES). Advances in Hydroscience, 13, 1.-129.,

  • Pfister. M., Rybach, L.,, and Şimşek, Ş.,, 1997.. Geothermal Reconnaissance of the Marmara Sea Region. Active Tectonics of Northwestern Anatolia-The Marmara Poly-Project,, A. Multidisciplinary Approach by Space-Geodesy, Geology, Hydrogeology, Geother

  • Popov, A...Y., Pribnow, D.F.C., Sass, J.H., Williams,, CF..,, and Burkharde H., I999, Characterization of Rock Thermal Conductivity by High-Resolution optical. Scanning« Geothermics, 28, 253-276.

  • Pruess, K.., Bodvarsson, G.S., Stefansson, V.,, and Eliasson, E.T., 1984, The Krafla Geothermal Field, Iceland: 4,. History Match and Prediction of Individual Well Performance. Water Resources Research,, 20 (11), 1561-1584.

  • Pruess, EL, 1990. Modeling of Geothermal Reservoirs: Fundamental Processes,, Computer Simulation and Field Applications,, Geothermics, 19(1), 3-15.

  • Schärli, IL, and Rybach,, L,, 2001.. Détermination of Specific Heat Capacity on Rock. Fragments.. Geothermics, 30, 93-110.

  • Thomas, L.K., and Pierson, R., 1976,. Three- Dimensional Geothermal Reservoir Simulation of Geothermal Reservoir Simulation. Paper SPE6104 Presented, at the 51st Annual Fall Meeting, of the Society of Petroleum. Engineers, AIME, New Orleans,, Louisia

  • White, D.E.., 1967,. Some principles of Geyser Activity, Mainly From Steamboat Springs, Nevada,. Am. J. Sei.,, 265,, 641- 684..

  • Whiting, D.E., and Ramey, HJ., Jr, 1969.. Application of Material and. Energy Balances to Geothermal Steam Production, J. Petrol... Tech,, 21 (7),, 893-900.



  • Akan, B . (2002). Jeotermal Sistemlerde Isı Taşınımının Modellenmesi . Jeoloji Mühendisliği Dergisi , 26 (2) , 3-16 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/jmd/issue/52394/686361

  • Akan, B . Jeotermal Sistemlerde Isı Taşınımının Modellenmesi. Jeoloji Mühendisliği Dergisi 26 (2002 ): 3-16

  • Afyon Ovası Yeraltısuyu Akım Modeli
    Ayten Özlem Atilla Tezcan
    PDF Olarak Görüntüle

    ÖZ: Afyon Ovasında geçtiğimiz bir kaç oo yıl içinde artan gereksinime bağlı olarak gittikçe •artan miktarlarda yeraltısuyu çekilmiş ve bu uygulamaya- paralel olarakpiyezometrik seviyede düşümler ve su kalitesinde bozulmalar gözlenmiştir. Bu koşullaraltında ovada yoğun olarak çekimin artması sonucu meydana gelecek etkilerin öngörülmesi, ovadaki yeraltısuyu konumunun bugünkü durumunun ortaya konması ile mümkünolabilecektir.. Bu amaca yönelik olarak, ovadaki yeraltısuyu akımı MODFLOW (Modularthree-dimensional finite-difference ground-water flow model) matematiksel modeli aracılığıyla benzeştirilmiş, ovadaki hidrolik yük dağılımının yer ve zaman içindeki yayılımıbelirlenmiştir. Ova. genelinde hidrolik yük dağılımı ovanın KB kısmından GD kısmınadoğru •azalmaktadır. Benzeşim, sonuçlarında, özellikle çekimin yoğun olarak başladığı.1976 yılından sonra ve önemli ölçüde arttığı 1990 yılından sonra piyezometrik sevi yelerdeki düşüş dikkat çekmektedir,. 1965 yılından 1998 yılma kadar ovanın bazı kesimlerinde5 - İ.O m`lik düşümler olduğu belirlenmiştir, Bu koşullar1 altında ovada yeraltısuyu kullanımının doğal hidrolik denge koşullarını bozmayacak şekilde düzenlenmesi ve kontrolsüz,çekimlerin durdurulması gerekmektedir,.

  • Afyon

  • model

  • MODFLOW

  • yeraltısuyu

  • Anderson, M., Woessner, W.W., 199 î. Applied. Groundwater Modeling: Simulation of Flow and Advective Transport. Academis Press, Inc., Sao Diego, 38.1 p.,

  • Argus Interware, Inc., 1,997. User`s Guide Argus ONE™, Argus Open Numerical Environments - A GIS Modeling System,, Version. 4.0. Jerico, NY, Argus Holdings, Limited, 506 p..

  • ASTM, 1999. ASTM Standards on Determining Subsurface Hydraul ic Properties and Ground Water Modeling, ASTM 0-18 on Soil and Rock (2nd Edition). ISBN 0- 8031-2717-0, 320 p.

  • Atilla, A. Ö., 2002,. Afyon Ovasının yeraltısuyu kütle taşıoımı modeli. Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara,, Doktora Tezi,, 78 s (yayımlanmamış).

  • Aydar, E.,, Bayhan, H/ve Zimitoğkı, O., 1996. Afyon stratovolkanının volkanolojik.. ve petrolojik gelişiminin incelenmesi,. Yerbilimleri, 18,87-107.

  • Erkan, Y., Bayhan, H., Toliuoğlıı, Ü. ve Aydar, E., 1996.. Afyon yöresi metamorfik ve volkanik kayaçlarının jeolojik, petrografik ve jeokimyasal incelemesi., TÜBİTAK, YBAG/0044-DPT Projesi Raporu, 210 s (yayımlanmamış)..

  • Harbaugh, A.W., and McDonald, M,G., 1996. User`s documentation for MODFLOW- 96, an update to the U.S. Geological Survey modular finite-difference groundwater flow model.. U.S. Geological Survey Open-File Report, 96-485, 56 p.,

  • Harbaugh,, A.W.., Banta, E.R., Hill, M.C., and McDonald,, M.G., 2000.. MODFLOW- 2000,, the U.S. Geological Survey modular ground-water model - User guide to modularization concepts and the Ground-Water Flow Process.. U.S. Geological Survey Open-File

  • McDonald, M. G.,, and Harbaugh, A. W,, 1988.. A Modular Three Dimensional Finite- Difference Ground-Water Flow Model. U..S. Geological Survey Techniques of Water Resources Investigations, Book 6, 586 p.

  • Metin, S„, Genç, Ş, ve Bulut, V.., 1987. Afyon ve dolayının, jeolojisi., MTA Genel Müdürlüğü, Jeoloji Etütleri Daire Başkanlığı, Rapor No: 8103, Ankara (yayımlanmamış).

  • Metin, S., Genç, Ş., Bulut, V,, Ölmez, M., Kılıç, L, Akıncı, A,, Umut, M.-- ve Kurt, Z,, 1988.. Bolvadin (Afyon.) - Yunak (Konya) dolayının jeolojisi.. MTA Genel Müdürlüğü, Jeoloji Etütleri Daire Başkanlığı, Rapor No: 8522, Ankara (yayımlanmamış).

  • Spitz, K,, Moreno, J., 1996. A Practical Guide to Groundwater and Solute Transport Modeling,. John Wiley & Sons,, Inc.,, New York,, 461 p.

  • Thomas,, H.A., 1981, Improved methods for National Water Assessment Report Contract No: WR15249270, US Water Resources Council.,, Washinghton.

  • Tezcan, L., Meriç.,, B,T,,, Doğdu,, N.„ Akan, B.. Atilla, A. Ö. ve Kurttaş, T., 2002. Akarçay Havzası hidrojeolojisi ve yeraltısuyu akım modeli., Final Raporu, Hacettepe Ün i versi tesi - Ul us lararası Karst Su Kaynaklan Uygulaniia ve Araştırma Merk



  • Atilla, A . (2002). Afyon Ovası Yeraltısuyu Akım Modeli . Jeoloji Mühendisliği Dergisi , 26 (2) , 17-30 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/jmd/issue/52394/686360

  • Atilla, A . Afyon Ovası Yeraltısuyu Akım Modeli. Jeoloji Mühendisliği Dergisi 26 (2002 ): 17-30

  • Afyon Ömer-Gecek Jeotermal Sisteminin. Modellenmesi
    Berrin Akan
    PDF Olarak Görüntüle

    ÖZ: Afyon Ömer-Gecek jeotermal alanı Türkiye`nin önemli jeotermal alanlarından biridir.Bölgede MTA ve özel kuruluşlar tarafından açılmış çok sayıda sıcak su kuyusu bulunmaktadır.. Bu kuyulardan, 48-98 °C sıcaklıkta ve 4-100 l/s debi ile sıcak su elde edilmektedir. Afyon İl Özel İdaresi tarafından oluşturulan AFJET (Afyon Jeotermal Isıtma Tesisleri) şirketi, Afyon kentinin jeotermal enerji ile ısıtılması amacıyla bölgedeki sıcak sulardan yararlanmaktadır. Bölgede yer alan kuyuların birbirine çok yakın olması kuyular arasında girişime ve sıcaklık düşüşlerine neden olmaktadır,. Sıcak su akiferini Paleozoyikyaşlı Afyon metamorfitleri oluşturmaktadır. Permeabilite değeri düşük (k=10"t2 m2) olanve kıtıklı ve çatlaklı bir yapı gösteren bu birim., eklem, kırık ve çatlakları içinde sıcakyeraltısuyu bulundurmaktadır. Bu çalışma kapsamında sıcak su dolaşım sistemini ortayakoymak ve mevcut işletme koşullarının sistem üzerindeki etkisini göstermek amacı ile sıcak su akiferindeki basınç ve sıcaklık dağılımı HST3D modeli aracılığıyla benzeştirilmiştir. Model sonuçlarına göre birbirine yakın açılmış kuyular ile yapılan yoğun işletme çalışmaları sonucu, sıcaklık ve basınç değerlerinin kuyular çevresinde zaman içerisinde giderek azaldığı görülmektedir. Akiferin hidrolik iletkenliğinin düşük olması sistemin yenilenebilmesi için uzun zaman gerektirmektedir. Bu nedenle,, bundan, sonra açılacak kuyuların mevcut kuyuların uzağında,,,`--alanın değişik noktalarına dağılacak şekilde tasarlanması ve düşük debi ile üretim yapılması kuyular arasındaki sıcaklık etkileşimlerinin önlenmesi açısından büyük önem. taşımaktadır.

  • Afyon

  • Geçek

  • HST3D

  • jeotermal Ömer

  • sıcak su akiferi

  • Akan, B., 2002.. Afyon Ömer-Gecek sıcak su akiferi hidrojeoloji! modeli. Hacettepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Jeoloji (Hidrojeoloji) Mühendisliği Anabil i, m Dalı Doktora Tezi,, Ankara, 90 s (yayımlanmamış).

  • Argus Interware, Inc., 1997. User`s guide Argus ONE™, Argus Open Numerical Environments — A. GIS modeling system, version 4.0. Jerico, NY,, Argus Holdings,, Limited, 506 pp.

  • Ercan,, T., Ölmez E.., Matsuda, JX, Nagao, K., and Kita, L, 1994. Chemical and Isotropie features of hot and mineral waters and. their gas content from. Northern and Western Anatolia. Energy Bull. Of Turkey,, 1 (2), 10-20..

  • Erişen, B., 1,972, Afyon-Heybeli (KızıUtilise) jeotermal araştırma sahasının jeolojisi ve jeotermal enerji olanakları. MTA Rapor No :5490 (yayı mlanmamış).

  • Erkan,, Y., Bayhan, R, Tolluoğlu, Ü., Aydar, E., 1996,. Afyon yöresi, metamorfik ve volkanik kayaçlannın jeolojik, petrografik ve jeokimyasal incelenmesi. TÜBİTAK Proje Raporu,, Proje No: YBAG-Ö04/DPT (yayımlanmamış).

  • Gelhar, L.W., Welty, C, Rehfeldt, K.R., 1.992,. A critical review of data on field-scale dispersion in aquifers. Water Resources Research, 28(7),, 1955-1974.,

  • GSJ-MTA, 1992. Summary of the GSJ-MTA Cooperative project on the geothermal system in Turkey, examples at Hasandağı- Ziga and Sivrihisar-Sofular-Acı göl areas in Central Anatolia and Afyon Area in Western Anatolia,. Ankara,, 12 pp (unpublished)..

  • Horai, K., 1971. Thermal conductivity of rock forming minerals., Journal of Geophysical Research,, 76 (5), 1278-1308.

  • Karamanderesi,, İ.H., 1972,. Afyon K.24-b paftası delay jeoloji etüdü ve jeotermal alan olanakları hakkında,. MTA Rapor No: 5733 (yayı mi anmamış).,

  • Kipp, K.L., 1987., HST3D: A computer code for simulation of heat and solute transport in three-dimensional ground-water flow systems. U.S. Geological Survey,, Water- Resources Investigations Report 86-4095, Denver,, Colorado,,, 393 pp,.

  • Metin,,, S..,, Genç, I. ve Bulut, V., 1987; Afyon ve dolayının jeolojisi. Rapor No: 2113 (yayımlanmamış).

  • Mutlu, H., 1996. Geochemical assesment of thermal waters from the Afyon geothermal area: Geothermometry applications and fluid-mineral equilibria., Ph.D. Thesis,, Middle East Technical University, Graduate School of Natural and Applied Sciences, Anka

  • Scharli, IX, Rybach, L., 2001.. Determination of specific heat capacity on rock fragments. Geothermics, 30, 93-110.

  • Şimşek, Ş., 1993.. Isotope survey of geothermal systems of central Anatolia. IAEA Coordinated Research Program between HU-UKAM and IAEA,, Research Contract No:6716/RB, Final Report, 77 s (unpublished).

  • Tamgaç, Ö.F., Güner,.A.,, Sarp,, S.,, Yıldırım, N., Durak, S., Küçük, O., ve Koçak.,, A., 2000. Afyon -Ömer-Gecek j eotermal sahasın in koruma alanları, test ve potansiyel değerlendirme raporu. MTA Rapor No: 10388 (yayımlanmamış),.

  • Tatlı, S., 1973. Afyon-Gazlıgöl-Sıısuz alanının jeolojisi ve jeotermal enerji olanakları. MTA Rapor No: 2588 (yayımlanmamış).

  • Tezcan, L., Meriç,, B.T., Doğdu,, N,, Akan, JB., Atilla, A. Ö., Kurttaş, T., 2002. Akarçay havzası hidrojeolojisi ve yeraltisiiyu akını modeli. Hacettepe Üniversitesi - Uluslararası Karst Su Kaynakları Uygulama ve Araştırma Merkezi (UKAM)-Devlet Su İ

  • Yılmaz, Ö., 1999. Jeotermal enerji ve Afyon`da kullanımı., Afyon Kocatepe Üniversitesi,, Afyon,» 93 s.



  • Akan, B . (2002). Afyon Ömer-Gecek Jeotermal Sisteminin. Modellenmesi . Jeoloji Mühendisliği Dergisi , 26 (2) , 31-51 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/jmd/issue/52394/686364

  • Akan, B . Afyon Ömer-Gecek Jeotermal Sisteminin. Modellenmesi. Jeoloji Mühendisliği Dergisi 26 (2002 ): 31-51

  • TAM SAYI DOSYASI
    PDF Olarak Görüntüle