Jeoloji Münendisliği Dergisi
Jeoloji Mühendisliği Dergisi

Jeoloji Mühendisliği Dergisi

2020 HAZİRAN Cilt 44 Sayı 1
KAPAK
PDF Olarak Görüntüle
KÜNYE
PDF Olarak Görüntüle
İÇİNDEKİLER
PDF Olarak Görüntüle
Güneyce Karayolu Tüneli Sağ Tüp Giriş ve Çıkış Bölümlerinin Jeoteknik ve Destek Sistemi Açısından İncelenmesi
Baki Ömer Furat Fikri Bulut
PDF Olarak Görüntüle

ÖZ: Doğu Karadeniz bölgesinde birçok karayolu tüneli mevcuttur, bu tüneller ulaşıma kolaylık sağlamakla beraber ülke ekonomisinin kalkınmasında önemli rol oynamaktadır. Bu makalede, Rize-İspir Karayolu güzergâhı üzerinde bulunan ve delme patlatma yöntemi ile inşa edilmekte olan Güneyce (İkizdere-Rize) Tüneli’nin sağ tüp giriş ve çıkış bölümleri boyunca farklı kaya sınıflama yöntemleri ile önerilen tünel destek tipleri incelenmiştir. Çalışma kapsamında, birimlerin tanınması ve jeolojik modelin oluşturulabilmesi için 1/100.000 ölçekli jeoloji haritası ve 1/100 ölçekli tünel içi jeoloji haritası hazırlanmıştır. Güneyce Tüneli’nin Geç Kretase yaşlı Kızılkaya formasyonu ve İkizdere Granitoyidi içinde açıldığı belirlenmiştir. Tünel güzergâhında toplamda üç adet sondaj bulunmaktadır ve bu güzergâhta yer alan jeoteknik birimlerden alınan kaya malzemelerine ait fiziksel, mekanik ve elastik özellikler belirlenmesi için Karadeniz Teknik Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü’nde laboratuvar deneyleri yapılmıştır. Süreksizliklerin özelliklerini belirlemek amacıyla, Güneyce (İkizdere-Rize) Tüneli sağ tüp giriş ve çıkış bölümleri boyunca hat etüdü çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Güneyce (İkizdere-Rize) Tüneli sağ tüp giriş ve çıkış bölümleri boyunca yapılan hat etüdü çalışmaları ve kaya malzemeleri üzerinde yapılan laboratuvar deneyleri sonucunda elde edilen veriler kullanılarak Q, RMR14, NATM ve GSI kaya kütle sınıflama sistemlerine göre sınıflandırılmıştır. Ayrıca Q ve RMR14 kaya kütle sınıflamalarına uygun ön destek tasarımları belirlenmiştir. Yapılan bu çalışmalar sonucunda Güneyce Tüneli’ndeki iki ayrı litolojik birimi kaya malzemesi özelliklerine göre dört ayrı jeoteknik birime ayırarak tünel tasarımı açısından kritik olabilecek özellikler tartışılmıştır.

  • Kaya Kütle Sınıflaması

  • Tünel

  • Rize

  • NATM

  • Akbaş, B., Akdeniz, N., Aksay, A., Altun, İ., Balcı, V., Bilginer, E., Bilgiç, T., Duru, M., Ercan, T., Gedik, İ., Günay, Y., Güven, İ.H., Hakyemez, H. Y., Konak, N., Papak, İ., Pehlivan, Ş., Sevin, M., Şenel, M., Tarhan, N.,Turhan, N., Türkecan, A.,

  • ANON, 1976. Engineering geological maps, a guide to their preparation, UNESCO Publishing House, Paris, 79.

  • ASTM (American Society for Testing and Materials), 1980. Annual Book of ASTM Standarts, Natural Building Stones, Soil and Rock, Part 19, ASTM Publication, 634.

  • Barton, N., Lien, R., Lunde, J., 1974. Engineering classification of rock masses for the design of tunnel support. Rock Mechanics, 6, 189-239.

  • Barton, N., Grimstad, E., 1994. The Q-System following twenty years of application in NTM Support Sellection, Felsbau, 428-436.

  • Barton, N., 1995. The Influence of joint properties in modelling jointed rock masses, Keynote Lecture, Proceedings 8th ISRM Congress, Tokyo, 3, Balkema, Rotterdam, 1023–1032.

  • Barton, N., 2002. Some New Q-Value correlations to assist in site characterization and tunnel design. International Journal Rock Mechanics Mining Science, 39, 185– 216.

  • Bieniawski, Z. T., 1989. Engineering rock mass classifications. Wiley, New York, 238.

  • Bulut, F., 1989. Çambaşı (Çaykara-Trabzon) Barajı ve Hidroelektrik Santral yerlerinin mühendislik jeolojisi açısından incelenmesi. Doktora Tezi, KTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.

  • Celada, B., Tardaguila, I., Varona, P., Rodriguez A., Bieniawski, Z.T., 2014. Innovating tunnel design by an improved experience-based RMR system. World Tunnel Congress 2014, Iguassu Falls Brazil.

  • Dearman W. R., 1981. Engineering geology of carbonate rocks, Symposium on Engineering Geological Problems of Construction on Soluble Rocks, Generel Report, Session 1, United Kingdom, 24, 3-17.

  • Deere, D.U., 1964. Technical description of rock cores for engineering purposed, Rock Mechanics Rock Engineering, 1, 17-22.

  • Grimstad, E., Barton, N., 2002. Updating the Q-System for NMT. Proceedings International Symposium on Sprayed Concrete-Modern Use of Wet Mix Sprayed Concrete for Underground Support, Oslo, Norwegian Concrete Association, 44-66.

  • Güven, İ. H., 1993, Doğu Pontidlerin 1/25 000 Ölçekli Jeolojisi ve Komplikasyonu, MTA, (Ankara) Yayınlanmamış.

  • Hoek, E., Carter, T.G., Diederichs, M.S., 2013. Quantification of the Geological Strength Index Chart, USA.

  • ISRM (International Society for Rock Mechanics), 1976. Engineering geological maps. The UNESCO Press, 15, 78.

  • ISRM (International Society for Rock Mechanics), 1981. ISRM Suggested Methods, Rock Characterization, Testing and Monitoring, E. T. Brown (Ed), Pergamon Press London, 211.

  • ISRM (International Society for Rock Mechanics), 2007. The Complete ISRM Suggested Methods for Rock Characterization, Testing and Monitoring, eds: Ulusay R., J.A. Hudson, Kazan Offset Pres, Ankara, 628 s.

  • Kanık, M., 2015. Maçka (Trabzon) Tüneli destek sistemlerinin görgül ve sayısal analizi. Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.

  • Kaya, A., 2008. Konakönü (Araklı-Trabzon) Tüneli sol tüp giriş portalının jeoteknik açıdan incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, KTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.

  • Kaya, A., 2012. Cankurtaran (Hopa-Artvin) tünel güzergahının ve çevresinin jeoteknik açıdan incelenmesi. Doktora Tezi, KTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.

  • Kumar, N., Samadhiya, N.K., Anbalagan, R., 2004. Application of rock mass classification system for tunneling in Himalaya, India. International Journal of Rock Mechanics Mining Science, 41 (3), 531. SINOROCK2004 Symposium, Paper 3B 14.

  • Lawson, A., Bieniawski, Z.T. 2013. Critical assessment of RMR-based tunnel design Practices: A practical Engineer’s Approach. In: Proceedings. RETC 2013. Washington, DC: Society of Mining Engineers, p. 180-198.

  • NACS (North American Commission On Stratigraphy), 1983. The American Association of Petroleum Geologists Bulletin, 67(5), 841- 875.

  • ÖNORM B2203, 1994. Untertagebauarbeiten Werkvertragsnorm, Österreichischer Normen, Österreich.

  • Palmström, A., 1996. RMI-A System for rock mass strength for use in rock engineering. Journal of Rock Mechanics and Tunneling, Technique, India, L-2, 69-108.

  • Palmström, A., 2005. Measurements of and correlations between block size and rock quality designation (RQD). Tunnels and Underground Space Technology, 20, 326-377.

  • Şans, G., 2005. Karadeniz Sahilyolu Projesi Hapan Tünel güzergahının mühendislik jeolojisi ve jeomekanik değerlendirmesi. Yüksek Lisans Tezi, İTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

  • TSE, 2009. TS 699, Doğal Yapı Taşları – İnceleme ve Laboratuvar Deney Yöntemleri, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.

  • TSE, 2013. TS EN 1926, Doğal Taşlar - Deney Yöntemleri - tek eksenli basınç dayanımı tayini, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.

  • Yılmaz, Z., 2017. Boztepe Tüneli (Ordu Çevre Yolu Projesi) kazı çalışmaları sırasında meydana gelen aşırı sökülmelere süreksizlik düzlemlerinin etkisi. Yüksek Lisans Tezi, YYÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.

  • Youash, Y. Y., 1970. Dynamic physical properties of rock, Proceedings 2nd Congress International Society, Rock, Mechanics, Belgrade, Part -1, Theory and Procedure, 171 -183.



  • Furat, B , Bulut, F . (2020). Güneyce Karayolu Tüneli Sağ Tüp Giriş ve Çıkış Bölümlerinin Jeoteknik ve Destek Sistemi Açısından İncelenmesi . Jeoloji Mühendisliği Dergisi , 44 (1) , 1-18 . DOI: 10.24232/jmd.740503

  • Furat, B , Bulut, F . Güneyce Karayolu Tüneli Sağ Tüp Giriş ve Çıkış Bölümlerinin Jeoteknik ve Destek Sistemi Açısından İncelenmesi. Jeoloji Mühendisliği Dergisi 44 (2020 ): 1-18

  • İki Farklı Örneklem Tekniği Kullanılarak Oluşturulan Heyelan Duyarlılık Haritalarının Frekans Oranı (FO) Yöntemi ile Karşılaştırılması
    Gülseren Dağdelenler
    PDF Olarak Görüntüle

    ÖZ: Heyelanların verdiği zararların azaltılması amacıyla heyelan oluşumunun önceden tahmini ve heyelana duyarlı alanların literatürde mevcut yöntemlerle belirlenmesi son derece önemlidir. Bu doğrultuda, heyelanların aynı litolojide geliştiği Bartın ilinin Ulus ilçesinin heyelan duyarlılık haritalamasının yapılması amaçlanmıştır. Çalışmanın önemli noktası, Chebyshev teoreminin bu çalışmada seçilen çalışma alanı için sınanması ve bu yöntemle üretilen duyarlılık haritasının mevcut literatürde sıklıkla kullanılan tüm heyelan kütlesi içerisindeki piksel sayma tekniği ile oluşturulan veri seti kullanılarak üretilen heyelan duyarlılık haritası ile karşılaştırılmasıdır. Çalışma alanında toplam 195 adet heyelan haritalanmış ve heyelanlı ve heyelanlı olmayan alanların belirlenmesinde Chebyshev teoremi ve tüm heyelan kütlesi içerisindeki piksel sayma tekniği olmak üzere iki farklı örneklem tekniği kullanılmıştır. Heyelan duyarlılık analizlerinde kullanılmak üzere topoğrafik yükselik, eğim, bakı, eğrisellik ve NDVI (normalize edilmiş fark bitki örtüsü indeksi) olmak üzere toplam 5 adet parametre haritası üretilmiştir. Her iki örneklem tekniği kullanılarak yapılan duyarlılık analizlerinde literatürde sıklıkla kullanılan Frekans Oranı (FO) yöntemi kullanılmış ve iki farklı harita üretilmiştir. Duyarlılık haritalarının performansı ise Eğri Altında Kalan Alan yöntemine (ROCEAA) göre değerlendirilmiş ve EAA değerleri sırasıyla Chebyshev teoremi için 0.78 ve tüm heyelan kütlesindeki piksel sayılarına göre yapılan örneklem tekniği için ise 0.72 olarak belirlenmiştir. Bu değerlere göre, üretilen her iki duyarlılık haritasının da kabul edilebilir düzeyde olduğu ve Chebyshev teoremi ile örneklem yapılarak üretilen duyarlılık haritasının performansının, diğer örneklem yöntemine göre nispeten daha yüksek çıktığı görülmüştür. Elde edilen bu sonuç, çalışmada kullanılan Chebyshev yönteminin de heyelan duyarlılık haritalama çalışmalarındaetkin olarak kullanılabilir alternatif bir yöntem olduğunu ve bu yöntemle üretilen duyarlılık haritasının da başarılı birkestirime sahip olduğunu göstermiştir.

  • Chebyshev Teoremi

  • Eğri Altında Kalan Alan (EAA)

  • Frekans Oranı (FO)

  • Heyelan Duyarlılık

  • Örneklem Tekniği

  • Aditian, A., Kubota, T., Shinohara, Y., 2018. Comparison of GIS-based landslide susceptibility models using frequency ratio, logistic regression, and artificial neural network in a tertiary region of Ambon, Indonesia. Geomorphology, 318, 101-111.

  • Akgün, A., Dağ, S., Bulut, F., 2008. Landslide susceptibility mapping for a landslide-prone area (Findikli, NE of Turkey) by likelihood– frequency ratio and weighted linear combination models. Environmental Geology, 54, 1127–1143.

  • Akgün, A., Türk, N., 2010. İki ve çok değişkenli istatistik ve sezgisel tabanlı heyelan duyarlılık modellerinin karşılaştırılması: Ayvalık (Balıkesir, Kuzeybatı Türkiye) örneği. Jeoloji Mühendisliği Dergisi, 34(2), 85-112.

  • Akgün, A, Sezer, E.A., Nefeslioglu, H.A., Gökçeoğlu, C., Pradhan, B., 2011. An easy-to-use MATLAB program (MamLand) for the assessment of landslide susceptibility using a Mamdani fuzzy algorithm. Computers Geosciences, 38(1), 23-34.

  • Akgün, A., 2012. A comparison of landslide susceptibility maps produced by logistic regression, multicriteria decision and likelihood ratio methods: case study at Izmir, Turkey. Landslides, 9(1), 93-106.

  • Akgün, A., Erkan, O., 2016. Landslide susceptibility mapping by geographical information systembased multivariate statistical and deterministic models: in an artificial reservoir area at Northern Turkey. Arabian Journal of Geosciences, 9, 165, doi: 1

  • Akgün, A., 2018. Bulanık Uyarlanabilir Rezonans Teorisi (FuzzyART) Yöntemi Kullanılarak Heyelan Duyarlılık Analizi: Tonya (Trabzon) Örneği. GÜFBED/GUSTIJ 8(1), 135-146. doi: 10.17714/gumusfenbil.346532.

  • Akyol, Z., Arpat, E., Erdoğan, B., Göğer, E., Güner, Y., Şaroğlu, F., Şentürk, İ., Tütüncü, K. ve Uysal, Ş., 1974. 1/50.000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritası Serisi, Zonguldak E29 a, E29 b, E29 c, E29 d, Kastamonu E30 a, E30 d. MTA Yayınları, Ankara.

  • Aleotti, P., Chowdhury, R., 1999. Landslide hazard assessment: summary review and new perspectives. Bulletin of Engineering Geology and Environment, 58, 21-44.

  • Althuwaynee, O.F., Pradhan, B., Park, H.J., 2014. A novel ensemble bivariate statistical evidential belief function with knowledge-based analytical hierarchy process and multivariate statistical logistic regression for landslide susceptibility mappin

  • Ayalew, L., Yamagishi, H., 2005. The application of GIS-based logistic regression for landslide susceptibility mapping in the Kakuda-Yahiko Mountains, Central Japan. Geomorphology, 65, 15-31.

  • Beguería, S., 2006. Validation and evaluation of predictive models in hazard assessment and risk management. Natural Hazards, 37(3), 315–329.

  • Can, A., Dagdelenler, G., Ercanoglu, M., Sonmez, H., 2019. Landslide susceptibility mapping at Ovacık-Karabük (Turkey) using different artificial neural network models: comparison of training algorithms. Bulletin of Engineering Geological Environment

  • Cevik, E., Topal, T., 2003. GIS-based landslide susceptibility mapping for a problematic segment of the natural gas pipeline, Hendek (Turkey). Environmental Geology, 44, 949-962.

  • Chen, W., Li, W., Chai, H., Hou, E., Li, X., Ding, X., 2016. GIS-based landslide susceptibility mapping using analytical hierarchy process (AHP) and certainty factor (CF) models for the Baozhong region of Baoji City, China. Environmental Earth Scienc

  • Chen, W., Pourghasemi, H.R., Panahi, M., Kornejady, A., Wanh, J., Xie, X., Cao, S., 2017. Spatial prediction of landslide susceptibility using an adaptive neuro-fuzzy inference system combined with frequency ratio, generalized additive model, and sup

  • Choi, J., Oh, H.-J., Lee, C., Lee, S., 2012. Combining landslide susceptibility maps obtained from frequency ratio, logistic regression and artificial neural network models using ASTER images and GIS, Engineering Geology, 124, 12-23.

  • Clerici, A., Perego, S., Tellini, C., Vescovi, P., 2006. A GIS-Based automated procedure for landslide susceptibility mapping by the conditional analysis method: The Baganza valley case study (Italian Northern Apennines). Environmental Geology, 50, 9

  • Conforti, M., Pascale, S., Robustelli, G., Sdao, F., 2014. Evaluation of prediction capability of the artificial neural networks for mapping landslide susceptibility in the Turbolo River catchment (Northern Calabria, Italy). Catena, 113, 236-2

  • Dağ, S., Bulut, F., Alemdağ, S., Kaya, A., 2011. heyelan duyarlılık haritalarının üretilmesinde kullanılan yöntem ve parametrelere ilişkin genel bir değerlendirme. Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi,1(2), 151-176.

  • Dağdelenler, G., 2013. Heyelan Duyarlılık Haritalarının Üretilmesinde Örneklem ve Doğrulama Stratejilerinin Değerlendirilmesi (Gelibolu Yarımadası’nın Doğu Kesimi). Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.

  • Dağdelenler, G., Nefeslioğlu, H.A., Gökçeoğlu, C., 2016. Modification of seed cell sampling strategy for landslide susceptibility mapping: an application from the Eastern part of the Gallipoli Peninsula (Canakkale, Turkey). Bulletin of Engineering Ge

  • Dağdelenler, G., Ercanoğlu, M., Sönmez, H., Özsayın, E., Güleç, F., 2017. Topoğrafik haritalardan yararlanarak heyelan envanter haritalamasının coğrafi bilgi sistemleri (CBS) ortamında otomatik olarak elde edilmesine yönelik bir çalışma: Ulus (Bartın

  • Dirican, A., 1991. ROC eğrisi çözümlenmesi ile tanı testlerinin değerlendirilmesi ve bilgisayar uygulaması. Doktora tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

  • Duman, T.Y., Can, T., Gokceoglu, C., 2006. Application of logistic regression for landslide susceptibility zoning of Cekmece Area Istanbul Turkey. Environmental Geology, 51(2), 241-256.

  • EMDAT, 2016. The International Disaster Database. http://www.emdat.be.

  • Ercanoğlu, M., 2005. Landslide susceptibility assessment of SE Bartin (West Black Sea region, Turkey) by artificial neural networks. Natural Hazards and Earth System Sciences, 5, 979–992.

  • Ercanoğlu, M., Kasmer, O., Temiz, N., 2008. Adaptation and comparison of expert opinion to analytical hierarchy process for landslide susceptibility mapping. Bulletin of Engineering Geology and Environment, 67, 565-578.

  • Ercanoğlu, M., Temiz, F.A., 2011. Application of logistic regression and fuzzy operators to landslide susceptibility assessment in Azdavay (Kastamonu, Turkey). Environmental Earth Sciences, 64, 949-964.

  • Ercanoğlu, M., Dağdelenler, G., Özsayın, E., Alkevli, T., Sönmez, H., Özyurt, N.N., Kahraman, B., Uçar, İ., Çetinkaya, S., 2016. Application of Chebyshev theorem to data preparation in landslide susceptibility mapping studies: an example from Yenice

  • Erener, A., Düzgün, H.S.B., 2010. Improvement of statistical landslide susceptibility mapping by using spatial and global regression methods in the case of more and romsdal (Norway). Landslides, 7(1), 55-68.

  • Erener, A., Düzgün, H.S.B., 2012. Landslide susceptibility assessment: what are the effects of mapping unit and mapping method? Environmental Earth Science, 66, 859–877. DOI 10.1007/s12665-011-1297-0.

  • Ersoy, Ş., Nurlu, M., Gökçe, O., Özmen, B., 2017. 2016 Yılında Dünyada ve Türkiye’de Meydana Gelen Doğa Kaynaklı Afet Kayıplarının İstatistiksel Değerlendirmesi. Mavi Gezegen, Sayı:22, 13-27 s.

  • Faraggi, D., Reiser, B., 2002. Estimation of the area under the ROC curve. Stat Med. 21, 3093-3106.

  • Fawcett,T., 2006. An introduction to ROC analysis. Pattern Recognition Letters, 27, 861- 874.

  • Fell, R., Corominas, J., Bonnard, C., Cascini, L., Leroi, E., Savage, W.Z., 2008. On behalf of the itc-1 joint technical committee on landslides and engineered slopes: guidelines for landslide susceptibility, hazard and risk zoning for land use plann

  • Fernandez, T., Irigaray, C., El Hamdouni, R., Chacon, J., 2003. methodology for landslide susceptibility mapping by means of a GIS application to the contravies area (Granada, Spain). Natural Hazards, 30(3), 297-308.

  • Gorum, T., Gonencgil, B., Gokceoglu, C., Nefeslioglu, H.A., 2008. Implementation of reconstructed geomorphologic units in landslide susceptibility mapping: The Melen Gorge (NW Turkey). Natural Hazards, 46(3), 323–351.

  • Guzzetti, F., Carrara, A., Cardinali, M., Reichenbach, P., 1999. Landslide hazard evolution: a review of current techniques and their applicaton in a multi-scale study, Central Italy. Geomorphology, 31, 181-216.

  • Guzzetti, F., Reichenbach, P., Cardinali, M., Galli, M., Ardizzone, F., 2005. Probabilistic landslide hazard assessment at the basin scale. Geomorphology, 72, 272–299.

  • Guzzetti, F., Reichenbach, P., Ardizzone, F., Cardinali, M., Galli, M., 2006. Landslide hazard assessment in the Collazzone area, Umbria, Central Italy. Natural Hazards and Earth System Sciences, 6, 115–131.

  • Kanungu, D.P., Arora, M.K., Sarkar, S., Gupta, R.P., 2009. A fuzzy set based approach for integration of thematic maps for landslide susceptibility zonation. Georisk, Vol. 3, Issue 1, 30-43.

  • Kawabata, D., Bandibas, J., 2009. Landslide susceptibility mapping using geological data, a DEM from ASTER images and an Artificial Neural Network (ANN). Geomorphology, 113, 97-109.

  • Komac, M., 2006. A landslide susceptibility model using the Analytical Hierarchy Process method and multivariate statistics in perialpine Slovenia. Geomorphology, 74 (1-4), 17-28.

  • Kundu, S., Saha, A.K., Sharma, D.C., 2013. Remote sensing and gis based landslide susceptibility assessment using binary logistic regression model: a case study in the ganeshganga watershed himalayas. Journal of the Indian Society of Remote Sensing,

  • Lee, S., Talib, J.A., 2005. Probabilistic landslide susceptibility and factor effect analysis. Enviromental Geology, 47(7), 982-990.

  • Lee, S., Min, K., 2001. Statistical analysis of landslide susceptibility at Yongin, Korea. Environmental Geology, 40, 1095-1113.

  • Melchiorre, C., Matteucci, M., Azzoni, A., Zanchi, A., 2008. Artificial neural networks and cluster analysis in landslide susceptibility zonation. Geomorphology, 94, 379-400.

  • Nandi, A., Shakoor, A., 2009. A GIS-based landslide susceptibility evaluation using bivariate and multivariate statistical analyses. Engineering Geology, 110(1-2), 11-20. doi: 10.1016/j.enggeo. 2009.10.001.

  • Nefeslioglu, H., Gokceoglu, C., Sonmez, H., 2008. An assessment on the use of logistic regression and artificial neural networks with different sampling strategies for the preparation of landslide susceptibility maps. Engineering Geology, 97(3/4),171

  • Nefeslioğlu, H.A., Gökçeoğlu, C., Sönmez, H., Görüm, T., 2011. Medium-scale hazard mapping for shallow landslide initiation: the Buyukkoy catchment area (Cayeli, Rize, Turkey). Landslides, 8(4), 459-483.

  • Obuchowski, N.A., 2005. ROC analysis. American Journal of Roentgenology, 184, 364-372.

  • Ozdemir, A., Altural, T., 2013. A comparative study of frequency ratio, weights of evidence and logistic regression methods for landslide susceptibility mapping: Sultan Mountains, SW Turkey. Journal of Asian Earth Sciences, 64, 180-197.

  • Pradhan, B., Lee, S., 2010. Landslide susceptibility assessment and factor effect analysis: back propagation artificial neural networks and their comparison with frequency ratio and bivariate logistic regression modelling. Environmental Modelling and

  • Pradhan, B., 2013. A comparative study on the predictive ability of the decision tree support vector machine and neuro-fuzzy models in landslide susceptibility mapping using GIS. Computers & Geosciences, 51, 350-365. doi: 10.1016/j.cageo. 2012.08.023

  • Romer, C., Ferentinou, M., 2016. Shallow landslide susceptibility assessment in a semiarid environment-A Quarternary catchment of KwaZulu-Natal, South Africa. Engineering Geology, 201, 29-44.

  • San, B.T., 2014. An evaluation of SVM using polygon-based random sampling in landslide susceptibility mapping: The Candir catchment area (western Antalya Turkey). International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, 26, 399-412. doi

  • Suzen, M.L., Doyuran, V., 2004. Data driven bivariate landslide susceptibility assessment using geographical information systems: A method and application to Asarsuyu catchment, Turkey. Engineering Geology, 71, 303-321.

  • Tien Bui, D., Tuan, T., Klempe, H., Pradhan, B., Revhaug, I., 2016. Spatial prediction models for shallow landslide hazards: a comparative assessment of the efficacy of support vector machines, artificial neural networks, kernel logistic regression,

  • Tunusluoglu, M.C., Gökçeoğlu, C., Nefeslioğlu, H.A. ve Sönmez, H., 2008. Extraction of potential debris source areas by logistic regression technique: A case study from Barla. Besparmak and Kapi Mountains (NW Taurids. Turkey). Environmental Geology,

  • Ozdemir, A., Altural, T., 2013. A comparative study of frequence ratio weights of evidence and logistic regression methods for landslide susceptibility mapping: Sultan Mountains, SW Turkey. Journal of Asian Earth Sciences, 64, 180-197.

  • Umar, Z., Pradhan, B., Ahmad, A., Jebur, M.N. ve Tehrany, M.S., 2014. Earthquake induced landslide susceptibility mapping using an integrated ensemble frequency ratio and logistic regression models in West Sumatera Province. Indonesia, CATENA, 118, 1

  • Van Westen, C.J., Castellanos, E., Kuriakose, S.L., 2008. Spatial data for landslide susceptibility, hazard and vulnerability assessment: An overview. Engineering Geology, 102, 112-131.

  • Varnes, D.J., 1978. Slope Movement Types and Processes. In: Schuster, R.L. and Krizek, R.J., Eds., Landslides: analysis and control, National Research Council, Washington DC, Transportation Research Board, Special Report 176, National Academy Press,

  • Wang, L.J., Sawada, K., Moriguchi, S., 2013. Landslide susceptibility analysis with logistic regression model based on FCM sampling strategy. Computers and Geosciences, 57, 81-92.

  • Wang, L.J., Guo, M., Sawada, K., Lin, J., Zhang, J., 2015. Landslide susceptibility mapping in Mizunami City, Japan: a comparison between logistic regression, bivariate statistical analysis and multivariate adaptive regression spline models. Catena,

  • Yalçın, A., Bulut, F., 2007. Landslide susceptibility mapping using GIS and digital photogrammetric techniques: A case study from Adresen (NETurkey). Natural Hazards, 41, 201-226.

  • Yalçın, A., 2008. GIS-based landslide susceptibility mapping using analytical hierarchy process and bivariate statistics in Adresen (Turkey): Comparisons of results and confirmations. Catena, 72, 1-12.

  • Yalçın, A., Reis, S., Aydınoğlu, A.C., Yomralıoğlu, T., 2011. A GIS-based comparative study of frequency ratio, analytical hierarchy process. bivariate statistics and logistics regression methods for landslide susceptibility mapping in Trabzon, Ne Tu

  • Yao, X., Tham, L.G., Dai, F.C., 2008. Landslide susceptibility mapping based on support vector machine: a case study on natural slopes of Hong Kong, China. Geomorphology, 101, 572–582.

  • Yesilnacar, E., Topal, T., 2005. Landslide susceptibility mapping: A comparison of logistic regression and neural networks methods in a medium scale study Hendek region (Turkey). Engineering Geology, 79(3-4), 251-266. doi:10.1016/j. enggeo. 2005.02.0

  • Yılmaz, I., 2009. Landslide susceptibility mapping using frequency ratio logistic regression artificial neural networks and their comparison: A case study from Kat landslides (Tokat-Turkey). Computers & Geosciences, 35(6), 1125-1138. doi: 10.1016/j.c

  • Yılmaz, I., 2010. The effect of the sampling strategies on the landslide susceptibility mapping by conditional probability and artificial neural networks. Environmental Earth Sciences, 60(3), 505-519. doi: 10.1007/s12665-009-0191-5.



  • Dağdelenler, G . (2020). İki Farklı Örneklem Tekniği Kullanılarak Oluşturulan Heyelan Duyarlılık Haritalarının Frekans Oranı (FO) Yöntemi ile Karşılaştırılması . Jeoloji Mühendisliği Dergisi , 44 (1) , 19-38 . DOI: 10.24232/jmd.740509

  • Dağdelenler, G . İki Farklı Örneklem Tekniği Kullanılarak Oluşturulan Heyelan Duyarlılık Haritalarının Frekans Oranı (FO) Yöntemi ile Karşılaştırılması. Jeoloji Mühendisliği Dergisi 44 (2020 ): 19-38

  • Menderes Masifi`nde Açılmış Açık Ocak Albit Madenindeki Bir Duraysızlığın Nedenlerinin Araştırılması ve Robotic Total Station Cihazı Kullanılarak Yenilme Öncesinde Şev Hareketlerinin İzlenmesi
    Saffet Deniz Karagöz Cem Kincal Mehmet Yalçin Koca
    PDF Olarak Görüntüle

    ÖZ: 19.12.2018 tarihinde Menderes Masifi içinde, ayrışmış gnayslarda yer alan bir açık ocak madeninde büyük ölçekli bir heyelan meydana gelmiştir. Hemen hemen şev yüzeyine paralel uzanan bir yenilme yüzeyi oldukça sığ bir derinlikte gelişmiştir (Maksimum derinlik: 17 m). Duraysızlığın geliştiği şevin genel açısı 25° ve genel şev yüksekliği ise 80 m′dir (Kotlar: 490 m – 410 m). Kayan malzeme miktarı ise yaklaşık 700×103 m3′tür. Açık ocaktaki kaya şevlerinde duraysızlık tümüyle gerçekleşmeden önce kayda değer deformasyonlar meydana gelmiştir. Heyelan oluşumu öncesindeki söz konusu şev hareketlerinin zamana bağlı olarak (2017–2018 yılları arası, 750 gün) izlenmesi ve duraysızlığın nedenlerinin araştırılması bu çalışmada amaçlanmıştır. Hareket izleme çalışmaları sırasında günlük ve saatlik yağış miktarları da ölçülmüş ve kaydedilmiştir. Jeolojik yapı ile duraysızlığın mekanizması arasındaki ilişkiyi belirlemek için şev hareketi ölçüm verileri eş zamanlı yağış verileriyle birlikte “GeoMoS” bilgisayar programı kullanılarak değerlendirilmiştir. Önceden cevherin tavan bloğunda küçük ölçekli bazı şev duraysızlıkları not edilmiştir. Diğer taraftan, gelişmiş yenilme yüzeyi boyunca, yeraltı suyu basınç değişimlerinin tetiklediği daha büyük yer değiştirmeleri kapsayan yoğun yağışlı dönemler, cevherin tavan bloğunda meydana gelen büyük ölçekli yenilmeyi ilerletmiştir. Kurak dönemlerde, şev hareketlerinin hızı ortalama 3.5 mm/gün′dür. 04.12.2018 tarihinde gerçekleştirilen üçüncü dekapaj çalışması nedeniyle açık ocakta şev hareketleri bir miktar ivmelenmiştir. Şev topuğunda gerçekleştirilen kontrolsüz kazıya kadar (14.12.2018), şevin toplam bileşke yer değiştirme miktarı 100 cm artmıştır ve bu dönemde hareketlerin ortalama hızı 10 cm/gün olarak hesaplanmıştır. Son olarak, topuk kazısından duraysızlığın geliştiği tarihe kadar (19.12.2018), yoğun yağışların eşlik ettiği hareketin miktarı 160 cm/ gün olarak gerçekleşmiştir. Hareket izleme ölçümlerine göre şevin toplam bileşke yer değiştirmesi 10.5 m seviyesinde gerçekleşmiştir. Ayrıca, duraysızlığın gelişimindeki farklı safhalarını tanımlamaya yönelik olarak bazı göstergeler de belirlenmiştir. En önemli göstergeler yer değiştirmeler, topuktaki kabarmalar ve şev topuğuna yakın yüksekliklerde meydana gelen makaslama deformasyon birikimleridir.

  • Heyelan

  • Açık ocak

  • Şev hareketleri

  • Yağış

  • İzleme

  • Afeni, T.B., Cawood, F.T., 2013. Slope monitoring using total station: What are the challenges and how should these be mitigated? South African Journal of Geomatics, Vol. 2, No. 1, 41 – 53.

  • Allasia, P., Manconi, A., Giordan, D. Baldo, M. Lollino, G., 2009. ADVICE: A new pproach for near-real-time monitoring of surface displacements in landslide hazard scenarios. Sensors, 3, 8285–8302.

  • Bell, R., Glade, T., 2004. Natural hazards and earth system sciences quantitative risk analysis for landslides – Examples from B´ıldudalur, NW Iceland. Natural Hazards and Earth System Sciences, 4, 117–131.

  • Call, R.D., 1982. Monitoring pit slope behavior, In Proc. 3rd Int. Conf. on Stability in Surface Mining (Vancouver, June 1 – 3, pp. 229 – 248. New York: Society of Mining Engineers, A. I. M. E.

  • Call, R.D., Savely, J.P., 1991. Open pit rock mechanics. In SME Mine Engineering Handbook. New York; AIME, pp. 860 – 882.

  • Call, R.D., Cicchini, P.F., Ryan, T.M., Barkley, R.C., 2000. Managing and analyzing overall pit slopes. In Slope Stability in Surface Mining/Edited by William A. Hustrulid, Michael K. McCarter, Dirk, J. A. Van Zyl, Published by the Society for Mining

  • Franklin, J.A., 1977. The monitoring of structures in rock. International Journal of Rock Mechanics and Mining Sciences & Geomechanics Abstracts, 14, 163 – 192.

  • GEOVIA Surpac 6. 6. 1., 2013. GEOVIA Surpac reference manual.

  • NetCad GIS 7, 2015. NetCad GIS yazılım kullanma kılavuzu.

  • karagöz, S.D., Koca, M.Y., 2016. Alipaşa açık ocak albit madeninde meydana gelen heyelanın GPS kullanılarak izlenmesi ve oluşum nedenleri. Jeoloji Mühendisliği Dergisi, 40 (1), s. 27–52.

  • Kadakçı, K.T., Koca, M.Y., 2014. Açık ocak albit işletmesindeki kaya şevlerinin sonlu elemanlar yöntemi kullanılarak duraylık değerlendirmesi. Jeoloji Mühendisliği Dergisi, 38(1), 1 – 19.

  • Koca, M.Y., Kahraman, B., Karakuş, D., Özdoğan, M.V., 2010. General assessment of the stability of overall slope of the Alipaşa albite mine. Dokuz Eylül Üniversitesi, 156 s. (unpublished).

  • Koca, M.Y., Kahraman, B., Kıncal, C., 2012. Report of overall slope stability assessment of the Alipaşa open pit mine. Dokuz Eylül University, 80 s. (unpublished).

  • Leica Geosystems AG, 2013. Amberg Technologies AG. Ankara. www.sistemas.com.tr. Total Station GRS tm50– Geotechnical E. 541 – 7394/7306/.

  • MapInfo Professional 8.0, 2000. Software manual.

  • Martin, D.C., 1993. Time dependent deformation of rock slopes. University of London, PhD Thesis, London.

  • Palozzo, D., Friedmann, R., Nadal, C., Santos-Filho, M., Veiga, L., Faggion, P., 2006. Dynamic monitoring of structures using a Robotic Total Station. XXIII FIG Congress, Munich, Germany, Oct. 8-13, 10pp.

  • Sjöberg, J., 1999. Analysis of large-scale rock slopes. Doctoral thesis 1999: 01, Division of Rock Mechanics, Lule University of Technology.

  • Simon, L., Valentin, G., Jeffrey, M.Keller, Signer, A., 2012. Monitoring of potentially catastrophic rockslides. CRC Press, London, 101 – 116.

  • Tanyaş, H., Ulusay, R., 2013. Assessment of structurally-controlled slope failure mechanisms and remedial design considerations at a feldspar open pit mine, Western Turkey. Engineering Geology, 155, 54 – 68.

  • Wang J., Gao J., Liu Ch., Wang J., 2010. High precision slope deformation monitoring model based on the GPS/Pseudolites technology in open-pit mine. Mining Science and Technology 20, 0126–0132.



  • Karagöz, S , Kıncal, C , Koca, M . (2020). Menderes Masifi′nde Açılmış Açık Ocak Albit Madenindeki Bir Duraysızlığın Nedenlerinin Araştırılması ve Robotic Total Station Cihazı Kullanılarak Yenilme Öncesinde Şev Hareketlerinin İzlenmesi . Jeoloj

  • Karagöz, S , Kıncal, C , Koca, M . Menderes Masifi′nde Açılmış Açık Ocak Albit Madenindeki Bir Duraysızlığın Nedenlerinin Araştırılması ve Robotic Total Station Cihazı Kullanılarak Yenilme Öncesinde Şev Hareketlerinin İzlenmesi. Jeoloji Mühendi

  • Karabağlar (İzmir) Bölgesindeki Heyelanların Olası Yenilme Koşulları
    Koray Ulamiş Recep Kiliç
    PDF Olarak Görüntüle

    ÖZ: Kentleşmede doğal afet potansiyelinin ve olası etkilerinin önceden belirlenmesi önem arz etmektedir. Ülkemizde en sık görülen afetlerden olan heyelan, mühendislik yapılarını ve çevreyi olumsuz etkilemektedir. Bu çalışmada, İzmir ili, Karabağlar ilçesi sınırlarındaki heyelanların mühendislik jeolojisi özellikleri incelenerek, yenilme kriterleri değerlendirilmiştir. İnceleme alanında Üst Kretase yaşlı Bornova Karmaşığı üzerinde uyumsuz Miyosen yaşlı killi kireçtaşı ile Kuvaterner yamaç molozu bulunmaktadır. Arazide heyelanların boyutları belirlenerek, kayma yüzeyi derinlikleri ile yeraltı suyu seviyesini ölçmek için derinlikleri 10.0 m ile 35.0 m arasında değişen 52 adet sondaj yapılmıştır. İnceleme alanını oluşturan Şamlı Tepe’nin güney, batı ve kuzey kesimlerinde toplam 58 adet heyelan belirlenmiştir. Heyelanlar, Miyosen yaşlı karbonatlı seviyeler ile çakıl, kum ve silt mercekleri bulunduran kil içerisinde gelişmiştir. Heyelanların kabarma ve akma bölgelerinde daha küçük boyutlu çok sayıda ikincil yenilmeler mevcuttur. Heyelanlarda geriye dönük analizler yapılarak limit denge şartlarındaki rezidüel içsel sürtünme açısı ve rezidüel kohezyon belirlenmiştir. Şamlı Tepe ve güneyindeki yol kazısında geçmişte topuktan yük alınması ve K-G doğrultulu dere yatağının aşındırması ile düşük kotlarda başlayan yenilmeler kuzeye doğru gerileyerek daha büyük çaptaki heyelanı tetiklemiştir. Şevlerde statik koşul yanında inceleme alanının depremselliği de dikkate alınarak psödostatik analizler yapılmıştır. Güvenlik katsayısı ile psödostatik katsayı ilişkisi incelenerek, analizlerde limit denge koşulunu sağlayan katsayı 0.10 olarak belirlenmiştir. Elde edilen değer inceleme alanı ve çevresindeki en büyük yatay yer ivmesi ile beraber değerlendirildiğinde ileride yapılacak şev duraylılığı çalışmalarında kullanılabilecek niteliktedir.

  • Karabağlar

  • Heyelan

  • Stabilite

  • Psödostatik katsayı

  • Güvenlik katsayısı

  • AFAD, 2018. Türkiye deprem tehlike haritası, interaktif web uygulaması. (https://tdth.afad.gov. tr/TDTH/main.xhtml. Ziyaret tarihi: 12.09.2019)

  • Altundağ, E., 2013. İzmir ili, Karabağlar ilçesi, 540 hektarlık alanın 1/1.000 ölçekli imar planına esas jeolojik-jeoteknik etüd raporu, 241 s.

  • ASTM D6528-17, 2017. Standard test method for consolidated undrained direct shear testing of fine grained soils. ASTM International, West Conshohocken, PA.

  • Bishop, A. W., 1955. The use of slip circle in the stability analysis of earth slopes. Geotechnique, 5(1), 7-17.

  • Corps of Engineers, 1982. Slope stability manual EM- 1110-2-1902. Washington DC, Department of the Army, Office of the Chief of Engineers.

  • Cruden, D.M., 1991. A simple definition of a landslide. Bulletin International Assocication Engineering Geology, 43, 27-30.

  • Cruden, D.M., Fell, R., 1997. Workshop on landslide assessment. Proc. Int. Workshop on Landslide Risk Assessment, Hawaii, USA, 371p.

  • Emre, Ö., Özalp, S., Doğan, A., Özaksoy, V., Yıldırım, C., Göktaş, F., 2005. İzmir yakın çevresinin diri fayları ve deprem potansiyelleri. MTA Raporu, 10754, 86 s.

  • Erdoğan, B., 1990. İzmir–Ankara Zonu’nun İzmir ile Seferihisar arasindaki bölgede stratigrafik özellikleri ve tektonik evrimi. TPJD Bülteni, 2, 20 s.

  • Fellenius, W., 1927. Erdstatische Berechnungen mit Reibung und Kohäsion (Adhäsion) und unter Annahme kreiszylindrischer Gleitflächen”Ernst & Sohn, Berlin.

  • Genç, S.C., Altunkaynak, S., Karacik, Z., Yazman, M., Yılmaz, Y., 2001. The Çubukludag graben, south of Izmir: tectonic significance in the Neogene geological evolution of the Western Anatolia. Geodinamica Acta, 14, 1-12.

  • Hungr, O., Leroueli, S., Picarelli, L., 2014. The Varnes classification of landslide types, an update. Landslides, 11, 167-194.

  • Hynes-Griffin M.E., Franklin A.G., 1984. Rationalizing the seismic coefficient method. U.S. Army Corps of Engineers Waterways Experiment Station, Vicksburg, Mississippi, GL- 84-13, 21 p.

  • IAEG Commission on Landslides, 1990. Suggested nomenclature for landslides. Bulletin of International Association of Engineering Geology, 41, 13-16.

  • Janbu, N., 1968. Slope stability computations. Soil Mechanics and Foundation Engineering, Technical University of Norway

  • Jibson, R.W., 2011. Methods for assessing the stability of slopes during earthquakes, a retrospective. Engineering Geology, 122, 43-50.

  • Kılıç, R., 2013. İzmir İli, Karabağlar Bölgesindeki heyelanların ve duraylılığının incelenmesine ait jeoteknik rapor, 40 s.

  • Kıncal, C., Akgün, A., Koca, M.Y., 2009. Landslide susceptibility assessment in the İzmir (West Anatolia,Turkey) city center and its near vicinity by the logistic regression method. Environmental Earth Sciences, 59, 745-756.

  • Kramer S.L.,1996. Geotechnical earthquake engineering. Prentice-Hall, Inc., Upper Saddle River, NJ, 653 p.

  • Lowe, J., Karafiath, L., 1960. Stability of earth dams upon drawdown. 1st Pan American Conference on Soil Mechanics and Foundation Engineering, Mexico City, 2, 537-552.

  • Marcuson W.F, Franklin A.G, 1983. Seismic design, analysis and remedial measures to improve the stability of existing earth dams - Corps of Engineers approach. Seismic Design of Embankments and Caverns, T.R. Howard, Ed., NY, ASCE.

  • Melo, C. and Sharma, S., 2004. Seismic coefficients for pseudostatic analysis. 13th World Conference on Earthquake Engineering. Paper no: 369, Vancouver, Canada, 15 p.

  • Morgenstern, N.R., Price, V.E., 1965. The analysis of the stability of general slip surfaces. Geotechnique, 15(1), 77-93..

  • Onions, C. T., William Little, H. W. Fowler, and J. S. Coulson, 1933. The Shorter Oxford English Dictionary. London: Oxford University Press. 2nd ed.

  • Sarma, S. K., 1973. Stability analysis of embankment and slopes. Geotechnique, 23(3), 423-433.

  • Schuster, R.L., 1996. Socio-economic significance of landslides. In: Turner, Schuster (eds.) Landslides: investigation and mitigation. TRB National Research Council Special report 247, 129-177 p.

  • Seed, H.B., 1979. Considerations in the earthquakeresistant design of earth and rock fill dams. Géotechnique, 29(3), 215-263.

  • Şengör, A.M.C., Satir, M., Akkök, R., 1984. Timing of tectonic events in the Menderes Massif, Western Turkey: implications for tectonic evolution and evidence for Pan African basement in Turkey. Tectonics, 3, 693-707.

  • Spencer, E.A., 1967. Method of analysis of the stability of embankments, assuming parallel interslice forces. Geotechnique, 17, 11-2

  • Tarcan, G., Koca, M.Y., 2000. Hydrogeologial and geotechnical assessment of the Kadifekale landslide area, İzmir, Turkey. Environmental Geology, 40 (3), 289-299 p.

  • Terzaghi, K., 1950. Mechanisms of landslides. Engineering Geology (Berkeley) Volume, Geological Society of America.

  • TS 1900-1, 2006. İnşaat Mühendisliğinde Zemin Laboratuvar Deneyleri- Bölüm 1: Fiziksel Özelliklerin Tayini. Ankara, 99 s.

  • U.S. Army Corps of Engineers, 1970. Engineering and design-stability of earth and rockfill dams. Engineer Manual EM1110-2-1902. Department of the Army, Corps of Engineers, Washington D.C.

  • Uzel, B., Sözbilir, H., 2008. A first record of a strikeslip basin in western Anatloia and its tectonic implication: The Cumaovası Basin. Turkish Journal of Earth Sciences, 17, 559-591.

  • Varnes, D.J., 1978. Slope movement types and processes. In: Schuster RL, Krizek RJ, editors.Landslides: Analysis and Control. TRB Special Report, 11-33 p.

  • Varnes D.J, 1984. Landslide hazard zonation-areview of principles and practice, UNESCO Press, Paris, 63 p.

  • WP/WLI (Working Party on world landslide inventory), 1993. A suggested method for describing the activity of a landslide. Bulletin International Association Engineering Geology, 47, 53-57.

  • Yılmaz, Y., Genç, S.C., Gürer, F., Bozcu, M., Yılmaz, K., Karacık, Z., Altunkaynak S., Elmas, A., 2000. When did the western Anatolian grabens begin to develop? In: Bozkurt E., Winchester J.A., Piper J.D.A. (Eds.). Tectonics and magmatism in Turkey a



  • Ulamış, K , Kılıç, R . (2020). Karabağlar (İzmir) Bölgesindeki Heyelanların Olası Yenilme Koşulları . Jeoloji Mühendisliği Dergisi , 44 (1) , 67-78 . DOI: 10.24232/jmd.740530

  • Ulamış, K , Kılıç, R . Karabağlar (İzmir) Bölgesindeki Heyelanların Olası Yenilme Koşulları. Jeoloji Mühendisliği Dergisi 44 (2020 ): 67-78

  • Attepe - Elmadağ-Menteş–Karaçat Demir Sahalarında Yüzey Suyu-Yeraltı Suyu İlişkisinin Araştırılması
    Muhterem Demiroğlu Yüksel Örgün Tutay
    PDF Olarak Görüntüle

    ÖZ: Çalışmada, Seyhan nehri ana havzasında yer alan Menteş havzası ve yakın çevresinde bulunan, Attepe- Elmadağ-Menteş–Karaçat demir sahalarında yüzey ve yeraltı suları arasındaki ilişki incelenmiştir. İnceleme alanında Prekambiryen-Ordovisiyen yaş aralığında düşük dereceli metamorfizma geçirmiş metakarbonat ve metakırıntılılar ve bunları açılı uyumsuzlukla örten Miyosen konglomeralar ve güncel alüvyonlar yüzeylemektedir. Havzanın da içinde yer aldığı bölgede, tektonik hareketlerin etkisiyle aşırı kırıklı, çatlaklı ve yer yer ileri düzeyde karstik yapı kazanmış olan metakarbonatlar ana akifer olarak belirlenmiştir. Menteş deresi karstik akiferin doğal yeraltı suyu boşalım güzergahını ve aynı zamanda aktif güncel karstlaşmanın erozyon seviyesini oluşturmaktadır. Faylar, havzadaki geçirimsiz olan diğer birimlerin yanal ve düşey konumlarını belirleyerek, karstik akiferin sürekliliğini engellemiştir. Alansal olarak yağışlarla, yanı sıra Menteş deresinden büyük miktarda noktasal olarak beslenen yeraltı sularının, sığ dolaşımlı ve akiferle temas süresi kısa, 5-10 yıllık genç sular olduğu ortaya konmuştur. Menteş deresi ortalama debisi doğu alt havzası çıkışında 474 L/sn olarak hesaplanmıştır. Debi ölçümleri Menteş deresinden, kurak ve yağışlı devrelerde sırasıyla yaklaşık 150 ve 1000 L/sn suyun, yeraltı suyuna ilave olduğunu göstermiştir. Yeraltı maden ocağının da yer aldığı Karaçat akiferinin yan havzalardan ziyade Menteş deresinden beslendiği belirlenmiştir. Hidrojeolojik değerlendirmeler ve izotop analiz sonuçları önceki çalışmalarda da belirlenen Attepe gölü ile Karaçat akiferi arasında hidrolik bir ilişkinin olmadığı değerlendirmesi teyit etmiştir.

  • Yüzey suları

  • Yeraltı suları

  • Yeraltı suyu-yerüstü suyu ilişkisi

  • Akifer

  • Karst

  • Alan, İ., Şahin, Ş., Altun, İ., Bakırhan, B., Balcı, V., Böke, N., Saçlı, L., Pehlivan, Ş., Kop, A., Hanilçi, N., Çelik, Ö.F., 2007. Orta Torosların jeodinamik evrimi, Ereğli (Konya)-Ulukışla (Niğde)-Karsantı (Adana)-37 Namrun (İçel) yöresi. MTA Rap.

  • Arda, N., Tiringa, D., Ateşçi, B., Akça, A. ve Tufan, E., 2008. Yahyalı (Kayseri)- Mansurlu (Feke- Adana) yöresi demir sahaları maden jeolojisi ara raporu. MTA Rap. No: 11093, 75 s., Ankara (yayınlanmamış).

  • Arıkan, Y., 1968. Mansurlu (Feke-Yahyalı) demir zuhurları. MTA Derleme No:3992.

  • Ayhan, A., İplikçi, E., 1978. Adana iline bağlı Kozan Feke Saimbeyli civarının jeolojik etüdü. MTA Derleme No: 6737, Ankara (yayınlanmamış).

  • Ayhan, A., 1988. 1:100.000 ölçekli açınsama nitelikli Türkiye jeoloji haritaları serisi.

  • Burgan, H. I., Aksoy, H., 2018. Annual flow duration curve model for ungauged basins. Hydrology Research 49 (5), 1684-1695.

  • Blumenthall, M. M., 1941. Niğde ve Adana vilayetleri dahilindeki Torosların jeolojisine umumi bir bakış. MTA Derleme No: 6.

  • Dayan, S., 2007. Adana-Mansurlu Attepe civarındaki demir yataklarının jeolojik, petrografik ve yapısal özelliklerinin incelenmesi. A.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi 125 s. (yayınlanmamış).

  • Demiroğlu M., Örgün Y., 2016. Menteş Havzası Yeraltısularının Hidrojeokimyasal Özellikleri (Yahyalı- Kayseri). Türkiye Jeoloji Bülteni, 59(3), 275-297.

  • Eken, E., 2012. Mağarabeli (Mansurlu – Feke havzası, adana) demir yatağının maden jeolojisi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 139 s. Ankara(yayınlanmamış).

  • Gürkan, A., 1966. Mansurlu-Feke demir zuhurları ön raporu. MTA Maden Etüt Arşiv No:861.

  • https://gdex.cr.usgs.gov/gdex USGS LP DAACThe Land Processes Distributed Active Archive Center (LP DAAC), Earth Observing System Data and Information System.

  • Küpeli, Ş., 1991. Attepe (Mansurlu-Feke) Yöresi Demir Yataklarının Jeolojik, Petrografik ve Jenetik İncelemesi. Selçuk Üniv. Fen Bil. Enst., Doktora Tezi, 227 s., Konya (yayınlanmamış).

  • Küpeli, Ş., 1998. Attepe (Mansurlu-Feke-Adana) yöresi demir yataklarının jeolojisi ve kökeni. C. Ü. Müh. Fak. Derg., Seri A-Yerbilimleri, 15 (1), 101-118.

  • Lucias, M., 1927. Antitoros silsilesinde, Zamantı Suyu ile Göksu arasında Faraşa demir madeni zuhurunda yapılan jeolojik taharriyat hakkında rapor. MTA Derleme No: 421, 84s.

  • Özgül, N., 1971. Orta Torosların kuzey kesiminin yapısal gelişiminde blok hareketlerin önemi. TJK Bülteni, Cilt: 14, 75-87.

  • Özgül, N., 1976. Torosların bazı temel jeolojik özellikleri. TJK Bülteni, 16, 39-52.

  • Özgül, N., Kozlu, H., 2002. Kozan-Feke (Doğu Toroslar) yöresinin stratigrafisi ve yapısal konumu ile ilgili bulgular. TPJD Bülteni, 14(1), 1-36.

  • Rondot, J., 1956. 1/100000’lik jeoloji 94/1.2.3. paftaları. MTA Derleme No:2519.

  • Schwertmann, U., 1991. Solubility and dissolution of iron oxides. Plant and Soil 130, 1-25.

  • Şahin, M., Bakırdağ, L., Adıgüzel, O., 1984. Adana- Feke-Mansurlu-Mağarabeli demir madeni jeoloji ve rezerv raporu. MTA Derleme No:7506.

  • Şahin, M., Bakırdağ, L., 1985. Kayseri-Adana- Yahyalı, Delialiuşağı, Karakızoluğugediği, Mağarabeli (güney bölüm) Hanyeri demir madeni jeoloji ve rezerv raporu. MTA Derleme No: 7635.

  • Temelsu Mühendislik Limited Şirketi, 1988. Istranca Dereleri, Kıyıköy Bölgesi Yapılabilirlik Raporu.

  • Tiringa, D., 2009. Kayseri-Yahyalı-Karaköy, Karaçat demir yatağının maden jeolojisi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 139 s., Ankara(yayınlanmamış).

  • Tiringa, D., Ünlü, T., Sayılı, İ. S., 2009. Kayseri- Yahyalı-Karaköy, Karaçat demir yatağının maden jeolojisi. Jeoloji Mühendisliği Dergisi, 33 (1), 1-43.



  • Demiroğlu, M , Örgün, Y . (2020). Attepe - Elmadağ-Menteş–Karaçat Demir Sahalarında Yüzey Suyu-Yeraltı Suyu İlişkisinin Araştırılması . Jeoloji Mühendisliği Dergisi , 44 (1) , 79-98 . DOI: 10.24232/jmd.740540

  • Demiroğlu, M , Örgün, Y . Attepe - Elmadağ-Menteş–Karaçat Demir Sahalarında Yüzey Suyu-Yeraltı Suyu İlişkisinin Araştırılması. Jeoloji Mühendisliği Dergisi 44 (2020 ): 79-98

  • Tavas (Denizli) Ovası ve Çevresinin Hidrojeokimyasal İncelemesi
    Şehnaz Şener Gözde Canpolat
    PDF Olarak Görüntüle

    ÖZ: Bu çalışmada, Tavas (Denizli) Ovasının jeolojik ve hidrojeolojik özellikleri incelenerek bölgedeki su kaynaklarının hidrojeokimyasal özellikleri, kullanım durumları ve kirlilik değerlendirmeleri yapılmıştır. Çalışma alanındaki jeolojik birimler otokton ve allokton olmak üzere iki grup halinde incelenmiş ve bölgenin genel jeoloji haritası hazırlanmıştır. Her bir litolojik birim hidrojeolojik özellikleri ve akifer olabilme potansiyelleri bakımından geçirimli, yarı geçirimli ve geçirimsiz birimler olarak ayırtlanmış ve çalışma alanının hidrojeoloji haritası hazırlanmıştır. Acıgöl Grubu, Pliyo-Kuvaterner Killi Kireçtaşı, Pliyo-Kuvaterner Ayırtlanmamış Kırıntılı Birimler, Yamaç Molozu, Alüvyon Yelpazesi ve Alüvyon gözenekli geçirimli birim, Çameli formasyonu Kireçtaşı üyesi, Ağaçlı formasyonu, Ortadağ formasyonu (Bodrum Napı, Likya Napları) karstik geçirimli birimleri oluşturmaktadır. Eşme Metamorfitleri geçirimsiz birim-1 olarak tanımlanırken, Marmaris Peridoditi (Marmaris Ofiyolit Napı), Kızılcadağ Melanj ve Olistostromu (Marmaris Ofiyolit Napı), geçirimsiz birim-2 olarak tanımlanmıştır. Babadağ formasyonu, Aksu formasyonu Çamova üyesi ve Gebeciler formasyonu ise yarı geçirimli birim olarak sınıflandırılmıştır. Yeraltı suyu akımının ovada kuzey doğu yönünde olduğu belirlenmiştir. Çalışma alanındaki yeraltı sularının hidrojeokimyasal özelliklerini belirlemek amacıyla su örnekleri alınarak kimyasal analizleri yapılmıştır. Yeraltı suları Ca-Mg-HCO3 sular fasiyesindedir ve As/Mn/Fe/NO3 parametrelerine göre insani tüketime uygun değildir. Bu durum bölgedeki kayaç-su etkileşimi ve/veya tarımsal faaliyetlerinden kaynaklanmaktadır. Çalışma alanındaki yeraltı suyunun sulama suyu olarak kullanılabilir özellikte olduğu belirlenmiştir.

  • Tavas Ovası

  • Hidrojeoloji

  • Hidrojeokimya

  • Yeraltı suyu

  • Akın, M. ve Akın, G., 2007. Suyun önemi, Türkiye’de su potansiyeli, su havzaları ve su kirliliği, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi 47, 2, 105-118.

  • Atalık, A., 2006. Küresel ısınmanın su kaynakları ve tarım üzerine etkileri”, Bilim ve Ütopya, 139, 18-21.

  • Baba A,, Sözbilir H., 2012. Source of arsenic based on geological and hydrogeochemical properties of Geothermal Systems in Western Turkey, Chemical Geology 334, 364-377.

  • Dağlı, H., 2005. İçmesuyu kalitesi ve insan sağlığına etkileri, Bizim İller, İller Bankası Aylık Yayın Organı, Sayı 3, 16-21.

  • Dogan, M., Dogan, A.U., 2007. Arsenic mineralization, source, distribution, and abundance in the Kutahya region of the western Anatolia, Turkey. Environmental Geochemistry and Health, 29, 119–129.

  • Doneen, L.D., 1964. Notes on water quality in agriculture. Published as a water science and engineering paper 4001, Department of Water Science and Engineering, University of California.

  • Gibbs, R.J., 1970. Mechanisms controlling world water chemistry. Science 17, 1088–1090.

  • Havıland, W.A., 2002. Kültürel Antropoloji (Çev: Hüsamettin İnaç, Seda Çiftçi). No: 143. Sosyoloji Serisi: 3. İstanbul: Kaktüs Yayınları.

  • İTAS, 2005. İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik. Resmi Gazete No: 25730.

  • Piper. A. M.. 1944. A graphic procedure in the geochemical interpretation of water analyses. Transactions of the American Geophysical Union, 25, 914-923.

  • Smedley P. L., Kinniburgh D. G., 2002. A review of the source, behaviour and distribution of arsenic in natural waters. Applied Geochemistry 17(5), 517-568.

  • Şenel, M., Öztürk, E. M., Özdemir, T., Kadınkız, G., Metin, Y., Serdaroğlu, M., Örçen, S., 1994. Fethiye (Muğla), Kalkan (Antalya) ve Kuzeyinin Jeolojisi, MTA Raporu, Ankara.

  • WHO, 1989. Health guidelines for the use of wastewater in agriculture and aquaculture. In: Report of a WHO scientific group: technical report series 778, WHO, Geneva, p 74.

  • WHO, 2011. World Health Organisation Guidelines for Drinking-water Quality, Third Edition Incorporating The First and Second Addenda, WHO Publication, Geneva, 668 p. 2008.



  • Şener, Ş , Canpolat, G . (2020). Tavas (Denizli) Ovası ve Çevresinin Hidrojeokimyasal İncelemesi . Jeoloji Mühendisliği Dergisi , 44 (1) , 99-116 . DOI: 10.24232/jmd.740534

  • Şener, Ş , Canpolat, G . Tavas (Denizli) Ovası ve Çevresinin Hidrojeokimyasal İncelemesi. Jeoloji Mühendisliği Dergisi 44 (2020 ): 99-116

  • SAYI TAM DOSYASI
    PDF Olarak Görüntüle