Jeoloji Münendisliği Dergisi
Jeoloji Mühendisliği Dergisi

Jeoloji Mühendisliği Dergisi

2006 HAZİRAN Cilt 30 Sayı 1
KAPAK
PDF Olarak Görüntüle
KÜNYE
PDF Olarak Görüntüle
İÇİNDEKİLER
PDF Olarak Görüntüle
Karaali (Şanlıurfa-Yardımcı) Sıcaksuyunun Oluşumu ve Rezervuar Sıcaklığının Tahmini
Müfit Şefik Doğdu Hasan Kirmizitaş
PDF Olarak Görüntüle

ÖZ: Karaali sıcaksuyu şanlıurfa ili`nin 32 km güneydoğusunda,Yardımcı İlçesi`ne bağlı Karaali Köyü`nde yer almaktadır. Kuyu logları sıcaksuyun bölgede yaygın olarak soğuksu üretiminde kullanılan kireçtaşından alındığını göstermektedir. Bölgedeki fay hatları boyunca yüzeye yükselen sıcaksuyun, soğuksu içeren kireçtaşı akiferi içine yayıldığı ve soğuksuyla karışmasıyla sıcaklığının düştüğü düşünülmektedir. Bu incelemeyle, Karaali sıcaksuyunun karışımdan önceki sıcaklığının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, bölgedeki sıcak ve soğuk sulara ait analiz sonuçları silis-entalpi karışım modeli (SEKM) ve Cl-entalpi grafiğinde kullanılarak sıcak-soğuksu karışım yüzdesi belirlenmiştir. Bu yüzde değeri ile de Karaali sıcaksuyunun ilksel (soğuksu karışmadan önceki) kimyasal içeriği belirlenmiþtir. Sıcaksuyun ilksel kimyasal içeriği katyon ve silis jeotermometrelerinde kullanılarak tahmini rezervuar sıcaklığı (TRS) hesaplanmaya çalışılmıştır. Silis-entalpi karışım modeli (SEKM) ile hesaplanan TRS değeri (132°C), %18 sıcaksu ve %82 soğuksu karışım kimyasal sonucunun kullanıldığı Na-K ve SiO jeotermometreleri ile hesaplanan ortalama TRS değerleriyle (sırasıyla 138°C ve 132°C) oldukça uyumludur. Hesaplanan bu TRS ve karışım oranı ayrıntılı jeolojik haritalama, jeofizik ve su kimyası vb. çalışmalar ile desteklenmelidir.

  • jeotermometre

  • Karaali

  • karışım

  • sıcaksu

  • Şanlıurfa

  • Andresdottir, A. ve Arnorsson, S., 1995. Studies of the chemical evolution of natural waters in the Hrepper-Land Geothermal Field, Iceland: An aid to geothermometry interpretation. Proceedings of The World Geothermal Congress, 18-31 May 1995, Interna

  • APHA (American Public Health Association), AWWA (American Wa t e r Wo r k s Association) ve WPCF (Water Pollution Control Federation), 1989. Standard Methods for The Analysis of Water and Waste Water. APHA publication, 17th Edition,Washington DC, 113

  • Arnorsson, S., 1983. Chemical equilibria in Icelandic geothermal systems, implications for chemical geothermal investigations. Geothermics, 12, 119-128.

  • Arnorsson, S., Gunnlaugsson, E. ve Svavarsson, H., 1983. The chemistry of geothermal waters in Iceland, II. Mineral equilibria and independent variables controlling water composition. Geochimica Et Cosmochimica Acta, 47, 547-566.

  • DSÝ, 1972. Harran Ovasý hidrojeolojik etüt raporu, DSÝYayýný, 49 s.

  • Eriþen, B., Akkuþ, Ý., Uygur, N. ve Koçak, A., 1996. Türkiye Jeotermal Envanteri. MTA Genel Müdürlüðü, Ankara , 480 s.

  • Fournier, R.O. ve Potter, R.W., 1982. A revised and expanded silica (quartz) geothermometer. Geoth.Res.Council Bull., 11-10, 3-12.

  • Fournier, R.O., 1973. Silica in thermal waters: laboratory and field investigations. Proceedings of the International Symposium on Hydrogeochemsitry and Biochemistry, Tokyo, Vol.1, Clark Co., Washington D.C., 122-139.

  • Fournier, R.O., 1979. A revised equation for the Na/K geothermometer. Geoth.Res.Council, Transactions, 3, 221-224.

  • Fournier, R.O., 1991. Water Geothermometers Applied to Geothermal Energy. In: Application of Geochemistry in Geothermal Reservoir Development. Rome, F.D`amore ( C o - O r d i n a t o r ) , UNITAR/UNDP Publications, 37-69.

  • Giggenbach, W.F., 1980. Geothermal gas equilibria. Geochimica Et Cosmochimica Acta, 44, 2021-2032.

  • Giggenbach, W.F., 1981. Geothermal mineral equilibria. Geochimica Et Cosmochimica Acta, 45, 393-410.

  • Giggenbach,W.F., Gonfiantini, R., Jangi, B.L. ve Truesdell, A.H., 1983. Isotopic and chemical composition of Parbatia Valley geothermal d i s c h a rge s . NWHimalaya, I n d i a , Geothermics, 12, 199-222.

  • Kalkan, Ý. ve Uzel, Ö.F., 1993. Þanlýurfa- Yardýmcý-Karaali sýcaksu sondajý kuyu bitirme raporu.MTADerleme No: 9554, 8 s.

  • Nieva, D. ve Nieva, R., 1987. Developments in geothermal energy in Mexico, Part 12-A cationic composition geothermometer for prospection of geothermal resources. Heat Recovery Systems And Chp, 7, 243-258

  • Robertson, J.M. (Editor), 1985. Fluid-Mineral Equiliria in Hydrothermal Systems. Society of Economic Geologist, Reviews in Economic Geology,Vol. 1, 267 p., USA.

  • Tonani, F., 1980. Some remarks on the application of geochemical techniques in geothermal exploration. Proceedings, Adv. Eur. Geoth. Res., 2nd Symp., Strasbourg, 428-443.

  • Truesdell, A.H. ve Fournier, R.O., 1976. Calculations of deep temperatures in geothermal systems from the chemistry of boiling spring waters of mixed origin. Proceedings of 2nd United Nations Symposium on The Development and Use of Geothermal Resourc

  • Tümer, T., 1987. Akçakale Grabeni`nin yapýsal stratigrafik özellikleri ve petrol potansiyeli, Türkiye 7. Petrol Kongresi, Ankara

  • Uzel, Ö.F. ve Kalkan, Ý., 1992. Þanlýurfa- Yardýmcý-Karaali kaplýcasý hidrojeoloji etüdü,MTADerleme No: 9419, 8 s.

  • İlyaslar Köyü (Kırkağaç-Manisa) Dolayında Yüzeyleyen Tüflerin Petrografik Özellikleri
    Ender Sarifakioğlu
    PDF Olarak Görüntüle

    ÖZ: Kırkağaç (Manisa) İlçesinin doğusunda, geniş alanlar kaplayan Neojen`in karasal sedimanter kayaçları ile arakatmanlı tüf düzeyleri mevcuttur. Tüf örneklerinde yapılan mikroskopik incelemelerde, hazırlanan betimleme kriterleri baz alınarak ayrıntılı petrografik gözlemler yapılmıştır. Çalışmalar sonucunda, çoğunlukla dasitik vitrik (kül) tüf tespit edilmiştir. Bazen kristal tüf ve litik tüf adlaması da yapılmıştır. Kayaçların mineral içeriğine göre incelenen tüflerin dasitik volkanizma ile ilişkili olduğu anlaşılmıştır.Az miktarda, andezitik volkanizmanın ürünü olan tüf örnekleri de gözlenmiştir.

  • Pirojenik bileşenler

  • Pirojenik kristaller

  • Kayaç kırıntıları

  • Vitrik (kül) tüf

  • Kristal (kül) tüf

  • Ercan, T., Satır, M., Sevin, D. ve Türkecan, A. 1996. Batı Anadolu`daki Tersiyer ve Kuvaterner yaþlý volkanik kayaçlarda yeni yapýlan radyometrik yaþ ölçümlerinin yorumu, MTADerg.119, 103-112.

  • Erkan, Y. 1994. Magmatik Petrografi. Hacettepe Ünv. Müh. Fak. Jeoloji Müh. Böl. Ders notlarý, 149 s.Ankara

  • Folk, R.L. 1966. A review of grain-size parameters. , Sedimentology6, 73-93

  • Fisher, R.V. 1961. Proposed classification of volcaniclastic sediments and rocks.Geol. Soc.Amer. Bull 72, 1409-1414.

  • Fisher, R.V. and Scmincke, H.U. 1984. Rocks:Springer-Verlag , New York, 409p.

  • Gökmen, V. 1967. Çýtak ( Akhisar-Manisa ) civarýndaki linyit ihtiva eden Neojen sahasýna ait jeolojik rapor. MTA Rapor no: 4020 ( yayýnlanmamýþ ).

  • Göktaþ, F. 1996. Gördes Neojen Havzasının J e o l o j i s i . MTA r a p o r n o : 9931 (yayýnlanmamýþ).

  • Göktaş, F.And Ünay, E. 2000. The stratigraphy of the NW parts of the Akhisar (Manisa) Neogene basin,IESCA , Inter. Earth Scien. Congress onAegean Region,Abstracts, 72.

  • Jeoloji Mühendisleri Odası, 2004. Kapadokya`nın Tarihi, Jeolojik Özellikleri ve Ýnsan Saðlýðý Üzerine Etkileri (Karain-Sarýhýdýr-Tuzköy Örneði) Teknik Gezi Kitabı. Teknik Geziler Serisi35 s.Ankara

  • Konak, N., Akdeniz, N. ve Armağan, F. 1980. Akhisar, Gölmarmara, Gördes, Sýndýrgý (Manisa) dolayýnýn jeolojisi. MTA Rapor no. 6916 (yayýnlanmamýþ).

  • McPhie, J., Doyle, M. and Allen, R. 1993. Volconic Rocks. University of Tasmania. 191 p.

  • Nebert, K. 1961. Linyit ihtiva eden Çıtak Neojen Sahasının (Akhiar-Manisa) Jeolojik yapýsý ve maden jeolojisi durumu hakkýnda rapor.MTA Rapor no. 2928 (yayýnlanmamýþ).

  • Pettijohn, F.J. 1957. Sedimentary Rocks, 2nd ed., NewYork,, Harper andRow, 718 p.

  • Sarıfakıoğlu, E. ve Türkbileği, H. 1990. Molla Hüseyin Damý-Fýndýcak Köyü (Manisa- Gördes) civarýndaki zeolitik tüflerin etüdü ve kullanýlabilirliðinin araþtýrýlmasý. 4. Uluslararasý Seramik Tekn

  • Sarıfakıoğlu, E. 1995. Cumaovası (İzmir) asidik volkanizma ürünlerinin petrografisi ve e n d ü s t r i y e l hammadde a ç ý s ý n d a n deðerlendirilmesi. (ed. H. Köse, M.S. Kýzýl).Endüstriyel Hammaddeler Sempozyumu 207- 213.

  • Speranskaya, I.M. 1966. Ignimbrites in the Volcanic Sequence of the Northern Coast of the Sea of Okhatsk and Their Origion.Tuflavas and Ignimbrites: a survey of Soviet studies (ed. by Earl F. Cook). American Elsevier Rublishing Company, Inc. New York

  • Streckeisen, A. 1979. Classification and n o m e n c l a t u r e o f v o l c a n i r o c k s , lamprophyres, carbonatites and melilitic rocks: recommendations and suggestions of the IUGS Subcommisinon on the systematics of igneous rocks, Geology, 7,

  • Yaðmurlu, F. 1984. Akhisar doðusunda kömür içeren Miyosen tortullarýnýn stratigrafisi, depolanma ortamlarý ve tektonik özellikleri.Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni 5, 3-20

  • Güney İlçesi (Denizli) Batısındaki Gölsel Kireçtaşınınn Fiziksel, Jeokimyasal ve Teknolojik Özellikleri
    Eşref Atabey Mehmet Cemal Göncüoğlu Tamer Topal Cengiz Alptekin
    PDF Olarak Görüntüle

    ÖZ: Denizli ili Güney ilçesi batısında Miyosen yaşlı gölsel kireçtaşları yüzeylemektedir. Gölselkireçtaşları altında alüvyon yelpazesi ortamında çökelmiş olan kumtaşı, çamurtaşı yer alır. Kireçtaşları gri, bej ve beyaz, kalın tabakalı (10-15m) ve masifKireçtaşı kireç çamurtaşı dokusu özelliğinden dolayı iyi plaka vermekte, kenar ve köşeleri dağılmagöstermemekte, erime boşlukları dışında düzgün kesilme yüzeyli ve parlatılabilir özellikli olup “KesilipParlatılabilecek Sert Taş” sınıfına girmektedir. Silika içerigi %0.8 ila %1.5 arasında, birim hacim ağırlıkortalaması 24.73 kN/m , ağılıkça su emme ortalaması % 1.54, etkili gözeneklilik-porozite ortalaması %5, kuru basınç mukavemeti ortalaması 85.8 Mpa, don kaybı ortalaması % 0.05, Böhme sürtünmedenkaynaklanan aşınmaya direnci ortalaması 0.74 cm/50 cm olup, paslanma ortayaçıkmamaktadır.Gözeneği ve su emme miktarı az olan kireçtaşı seviyelerinin doğal yapı malzemesi olarakkullanılabilmesi mümkündür. 

  • Denizli

  • Alüvyon yelpazesi

  • Gölsel Kireçtaşları

  • Erime Boşlukları

  • Atabey, E., 1997. Karbonat sedimantolojisi, TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odasý yayýnlarý:45.Ankara.

  • Atabey, E., 2003. Tufa ve Traverten. TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odasý yayýnlarý: 75. Ankara.

  • Dunham, R. J., 1962. Classification of carbonate rock according to depositional tekxture. In:

  • Classification of carbonate rocks (Ed. W. G. Ham). Mem . Amer. Assoc. Petr. Geol., 1, 108-121.

  • TS699 (TSE, 1987. Tabii yapý taþlarý-muayene ve deney metotlarý. Türk Standartlarý Enstitüsü. Ankara.

  • Konak, N., 2002. 1/500000 Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritasý. Maden Tetkik ve Arama Genel MüdürlüðüYayýnlarý.Ankara.

  • Yazkonağı Mağarası`nın (Ünye-Ordu) Jeolojisi ve Oluşumu
    Hakan Ersoy Mehmet Ziya Kirmaci Arzu Firat Ersoy
    PDF Olarak Görüntüle

    ÖZ: Karadeniz Bölgesi karstik mağara oluşumları açısından zengin bir bölgedir. Doğu KaradenizBölümü`nde daha fazla görülen bu mağaraların ancak bir kısmı turizme açılmıştır.Yazkonağı Mağarası iseOrta Karadeniz Bölümü`nde Ünye İlçesi`nin (Ordu) 4 km güneyinde yer almaktadır. Pliyosen aşınımyüzeyinin hemen alt seviyelerinde bulunan ve bu yeraltı suyu sisteminin bir parçasını oluşturan mağara,Geç Kretase-Paleosen yaşlı kireçtaşı, kumlu kireçtaşı, kumtaşı ve kiltaşlarından oluşan birimin içerisinde,doğu-batı yönlü bir düşey fay boyunca gelişmiştir. Yazkonağı Mağarası`nın girişi deniz düzeyinden 85 m,vadi tabanından ise 30 m yukarıda yer alır. Mağaranın toplam uzunluðu 900 metredir.Yazkonağı Mağarası giriş noktasına göre iki kısma ayrılır. Girişten itibaren önce güneye, sonra batıya doğru uzanım gösteren,oldukça dar ve yüksek tavanlı bir yapıya sahip olan galeri, Yazkonağı Mağarası`nın ana galerisinioluşturur. Girişten itibaren önce kuzeybatıya daha sonra batıya doğru uzanan ikinci galeri ise ana galerininaksine, hem damlataş hem de genişlik yönünden daha iyi konumdadır. Bazı yapısal olumsuzluklararağmen, mağaranın orta kesimindeki yaklaşık 8 m çapında ve 26 m yüksekliğindeki bir salonuntepesinden düşen ve mevsimsel olarak farklı debi gösteren bir şelalenin ve buna bağlı olarak bir yeraltı deresinin varlığı mağaraya ayrı bir görsel özellik katmaktadır

  • Karstlaşma,

  • Turizm potansiyeli

  • Ünye

  • Yazkonağı Mağarası

  • Akın, H., 1978. Geologie, magmatismus und lager-staetenbildung im ostpontischen Gebirge-Türkei aus der sicht der plattentektonik, Geol. Rundsch, 68, 253-283

  • Ekmekçi, M., 2005. Karst in Turkish Thrace: Compatibility between geological history and karst type, Turkish Journal of Earth Science, Vol. 14, pp. 73-90

  • Erinç, S., 2001. Jeomorfoloji II, Der Yayýnevi, Yayın no: 294, ISBN 975-353-223-7, Ýstanbul, 483 s.

  • Ersoy, H. and Fýrat Ersoy, A., 2002. Karst hydrology around Kalecik village (Torul- Gümüþhane), NE-Turkey, 1 International Symposium of the Faculty of Mines (ÝTÜ) on Earth Sciences and Engineering, Ýstanbul, 239. pp

  • Ford, D.C. and Williams, P.V., 1989. Karst Geomorphology and Hydrology, Academic Division of Unwin Hayman Ltd, London, 601 pp.

  • Gedikoğlu, A., Pelin, S., Özsayar, T., 1979. The main lines of geotectonic development of the Eastern Pontides in Mesozoic era, Proceeding of the 1st Geological Congress of the Middle East (GEOCOME), pp. 555-580

  • Güzel, A., 1989. Konya Yarığındere Mağarası, Hacettepe Üniversitesi Yerbilimleri Uygulama ve Araþtýrma Merkezi Bülteni, Vol.15, 7-14

  • Nazik, L., Özel, E., Törk, K., Tuncer., K., Cangül, A., Kutlay, H., Çýnar, F., 2004. Ordu maðaralarý araþtýrma raporu, MTA Genel Müdürlüðü Karst ve Maðara Araþtýrmalarý Birimi, 88 sayfa

  • Okay, A. I. and şahintürk Ö., 1997. Geology of Eastern Pontides, in A. G. Robinson, ed., Regional and Petroleum Geology of the Black Sea and Surrounding Region:AAPG Memoir 68, p. 291-311

  • Özsayar, T., Pelin, S., Gedikoğlu, A., 1981. Doğu Pontidler`de Kretase, KTÜ Yer Bilimleri Dergisi,Vol. 2, 66-115

  • Şahinci, A., 1991. Karst, Reform Matbaası, İzmir, 125 s.

  • Terlemez, Ý. ve Yýlmaz, A., 1980. Ünye-Ordu- Koyulhisar-Reþadiye arasýnda kalan yörenin stratigrafisi,TJK Bülteni, Cilt 23, Sayý 2

  • Wicander, R. and Monroe, J. S., 1998. Essentials of geology,Wadsworth Publishing Company, ISBN 0-534-54774-5, USA, 447 pp.

  • SAYI TAM DOSYASI
    PDF Olarak Görüntüle