Jeoloji Münendisliği Dergisi
  • Anasayfa
  • 2007 Cilt 31 Sayı 2 ve 2008 Cilt 32 Sayı 1
Jeoloji Mühendisliği Dergisi

Jeoloji Mühendisliği Dergisi

2007 Cilt 31 Sayı 2 ve 2008 Cilt 32 Sayı 1
KAPAK
PDF Olarak Görüntüle
KÜNYE
PDF Olarak Görüntüle
İÇİNDEKİLER
PDF Olarak Görüntüle
Küçük Ölçekli Karstik Yüzey Yapıları (Karen)
Muhsin Eren
PDF Olarak Görüntüle

ÖZ: Karen (veya lapye) küçük ölçekli (< 10 m) karstik yüzey yapılarını tanımlayan genel bir terimdir.Kireçtaşı yüzeylerinde yaygındır. Başlıca karen tipleri; kaval yapısı, basamak yapısı, çözünme olukları(oluk yapısı, yuvarlanmış oluk yapısı, menderesli oluk yapısı), sivri doruklu karen, yarık kareni,çözünme havuzları ve çözünme çukurlarıdır. Kaval yapısı, basamak yapısı ve çözünme havuzları yüzeysularından, çözünme olukları kanalize sulardan, yarık kareni süreksizliklerin çözünmeylegenişletilmesinden, sivri doruklu karen süreksizliklerle sınırlı masif kayaçların çözünmesiyle veçözünme çukurları kök boyunca sızan sulardan çözünmeyle yoluyla oluşur. Çözünme işlemi örtüsüzkayaçlarda veya ince yüzey örtüsü (toprak, kar) altında gelişir. 

  • Çözünme

  • diyajenez

  • karen

  • karst

  • kireçtaşı

  • Bögli, A. 1960, Kalklösung und Karrenbildung. Zeitschrift für Geomorphologie, Supplementary issue 2, Internationale Beiträge zur Karstmorphologie 4-21.

  • Bögli, J. 1980: Karst hydrology and physical speleology. , Berlin, 285.

  • Dreybrodt, W., 1988: Process in karst systems: physics, chemistry, and geology. Springer- Verlag, Berlin, 288 p.

  • Esteban, M. Klappa, C.F. 1983: Subaerial exposure environment. In: Scholle, P.A., Bebour, D.G. Moore, C.H. (Eds.): Carbonate Depositional Environments. Springer KATKIBELİRTME Yazar, makaleye katkılarından dolayı Yrd. Doç.Dr. Cüneyt Güler`e ve dergi h

  • Field, M.S., 2002, A lexicon of cave and karst terminology with special reference to environmental karst hydrology. U.S. Environmental Protection Agency, National Center for Environmental Assessment- Washington Office, Washington, 214 p. (http://www.

  • Fiol, L.I., Fornos, J.J., and Gines, A., 1996, Effects of biokarstic process on the development of solutional rillenkarren in limestone rocks. Earth Surface Processes and Landforms, 21, 447-452.

  • Ford, D.C. and Williams, P.W., 1989, Karst Geomorphology and Hydrology. Chapman Hall, London, 601 p.

  • Gams, I., 1993, Origin of the term karst, and the transformation of the classical karst (kras). Environmental Geology 21/3, 110-114.

  • Hutchinson, G.E., 1957, A Treatise on Limnology.Wiley, London

  • James, N.P. Choquette, P.W. 1984: Diagenesis 9. Limestones- The meteoric diagenetic environment. Geoscience Canada, 11, 161-194.

  • Miller, D.J. and Mitchell, S.F., 2003. Palaeokarstic surfaces in the upper Cretaceous limestones of central Jamaica. Cretaceous Research 24, 119-128.

  • Molina, J.M., Ruiz-Ortiz, P.A. Vera, J.A. 1999: A review of polyphase karstification in extensional tectonic regimes: Jurassic and Cretaceous examples, Betic Cordillera, southern Spain. Sedimentary Geology 129, 71-84.

  • Öztaş, T. 1992: Karst and karstification features of the surrounding area of Boğsak karst spring (Mersin-Taşucu). Jeoloji Mühendisliği Dergisi 41, 118-130.

  • Sweeting, M.M., 1973, Karst Landforms. Columbia University Pres, New York, 362 p.

  • Şahinci, A., 1991, Karst. Reform Matbaası, İzmir, 173 s.

  • Trudgill, S. 1985, Limestone geomorphology. Longman, London, 196 p.

  • Vanstone, S.D., 1998, Late Dinantian palaeokarst of England and Wales: implications for exposure surface development. Sedimentology 45, 19-37.

  • Viles, H.A. 1984: Biokarst: review and prospect. Progress in Physical Geography 8, 523- 542.

  • Vincent, P., 1995, Limestone pavements in the British Isles: A review. Geographical Journal 161, 265-274.

  • White, W.B., 1988, Geomorphology and Hydrology of Karst Terrains. Oxford University Press, Oxford, 464 p.

  • Wray, R.A.L., 1997, A global review of solutional weathering forms on quartz sandstones. Earth Science Reviews 42, 137-160.

  • Wright, V.P., 1982, The recognition and interpretation of paleokarsts: two examples from the Lower Carboniferous of South Wales. Journal of Sedimentary Petrology 52, 83-94.

  • www.gosaunet.at/tipps/wasser-berge-schnee/derdachstein- eine-vielfaeltigeurlandschaft. htm.

  • www.geo.unizh.ch/.../haltepunkt09/1b..htm.www. limestonepavements. org.uk/geology.shtml.

  • www.shadow.eas.gatech.edu edu/kcobb/speleo/Fieldtrip2005.htlm



  • Eren, M . (2007). Küçük Ölçekli Karstik Yüzey Yapıları Karen . Jeoloji Mühendisliği Dergisi , 31 (2) , 1-8 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/jmd/issue/52386/686297

  • Eren, M . Küçük Ölçekli Karstik Yüzey Yapıları Karen. Jeoloji Mühendisliği Dergisi 31 (2007 ): 1-8

    • Afyonkarahisar Jeotermal Isıtma Sisteminde Oluşan Kabuklaşma ve Korozyon
    Aysel Büyüksağiş
    PDF Olarak Görüntüle

    ÖZ: Akışkanın kimyasal içeriğine bağlı olarak oluşan kabuklaşma ve korozyon, jeotermalsistemlerin işletilmesinde karşılaşılan önemli sorunlardan biridir. Bu çalışmada, Afyonkarahisarjeotermal şehir ısıtma sisteminden (AFJET) alınan su örneklerinde iyon kromotografisi(IC) ve indüktifeşlenmiş plazma optik emisyon spektrometresi (ICP-OES) analizleri gerçekleştirilmiştir. Boru içindeoluşan kabukların XRD analizleri yaptırılmış ve TS 266`ya göre suların toplam sertlikleri analizedilmiştir. Yapılan XRD analizleri şehir dışı jeotermal ısıtma boru hattında CaCO kabuklaşmasıolduğunu, şehir içi kuyu suyu geçen boru hattında ise Na Ca(OH) , CaCO ve MgAlSi içeren bir kabukoluşumu oluştuğunu göstermektedir. NaCl ile yumuşatılan kuyu suyunun geçtiği boru hattında çukurkorozyonu olmakta aynı durum jeotermal suyun geçtiği borularda da olmaktadır. Geri dönüş sularındaçözünen madde miktarlarının artması sistemde kullanılan St 37 çeliğinin suyun etkisiyle erozyonauğrayarak çözündüğünü (korozyona uğradığını) göstermektedir. Toplam sertliklerdeki artış kabuklaşmaolayını desteklemektedir.

  • Jeotermal su

  • kabuklaşma

  • korozyon

  • XRD

  • ICP-OES

  • Anonymous, 2006 http://www.magnetixtr. com/jeotermal.html

  • Banaś, J., Lelek-Borkowska, U., Mazurkiewicz, B. ve Solarski,W., 2007, Effect of CO and H S on the composition and stability of passive film on iron alloys in geothermal water”, Electrochimica Acta, 52(18), 5704-5714

  • Çataltaş, İ., 1985, Kimyasal Proses Endüstrileri 1, İnkılap Kitabevi, İstanbul, 500 sayfa

  • Çakır, A. ,2005, Jeotermal Su Kullanımında Kabuklaşma Ve Korozyon Problemleri, , Jeotermal Enerji Semineri, TESKON, 303-316

  • Gallup, D.L., 1993, “The use of reducing agents for control of ferric silicate scale deposition” , Geothermics, 22 (1), 39-48

  • Gallup, D.L., 1998, “Inhibition of silica precipitation “ A p p l i e d Thermal E n g i n e e r i n g 18 (6), 19

  • Gallup, D. L. ve Barcelon, E., 2005, “Investigations of organic inhibitors for silica scale control from geothermal brines–II”, Geothermics 34 (6), 756-771

  • Batis, G., Kouloumbi, N. ve Kotsakou, K., 1997, “Corrosion and protection of carbon steel in low enthalpy geothermal fluids. The case of SOUSAKI IN Greece”, Geothermics, 26 (1), 65-82

  • Gendenjamts, OE., 2005 The United Nations University, Geothermal Training Programme, `Interpretation Of Chemical Composition Of Geothermal Fluids From Árskógsströnd, Dalvík, And Hrísey, NIceland And In The Khangai Area, Mongolia`, Reports Number 10,

  • Higgins, J. P. Ve Hard, B. C., 2003, “Bıoremedıatıon of Rock Draınage Usıng Sulphate-Reducıng Bacterıa”, SUDBURY 2003, www.jacqueswhitford.com

  • Kubiak, J. A. ve Urquiza-beltrán, G., 2002, “Simulation of the effect of scale deposition on a geothermal turbine”, Geothermics, 31(5),2002, 545-562

  • Mergen, H., Mergen, B.E., Erdoğmuş, A.B., 2006, “Jeotermal Enerji ve Balneoterapi Uygulamaları”, FTR Bil Der J PMR Sci,9(3), 108-113

  • Mertoğlu, O., 2000, Türkiyede Jeotermal Enerji Uygulamaları Ve Gelişimi, İller Bankası Genel Müdürlüğü, Yerel Yönetimlerde Jeotermal Enerji Ve Jeoteknik Uygulamalar Sempozyumu, Editör:Ö. Ersin Gırbalar ,Aydoğdu Ofset , Ankara, 1-9

  • Mornet ve Neville (2002) Morizot,A. P. ve Neville, A., 2002, “Insights into Electrodeposition of an Inhibitor Film and Its Inhibitive Eff e c t s on Calcium Carbonate Deposition”, Journal of Colloid and Interface Science, 245 40–49

  • Mutlu, H., 1997, “Gazlıgöl (Afyon) Termal ve Maden Sularının Jeokimyasal Özellikleri ve Jeotermometre Uygulamaları”, Jeoloji Müh. Dergisi, 50

  • Özbek, T., 2000, Jeotermal Akışkanın Entegre Olarak sağlık ve Termal Turizmde Değerlendirilmesi, İller Bankası Genel Müdürlüğü,Yerel Yönetimlerde Jeotermal Enerji Ve Jeoteknik Uygumlalar Sempozyumu, Editör:Ö. Ersin Gırbalar ,Aydoğdu Ofset,Ankara, 241

  • Patzay, G., Stahl, G., Karman, F.H. And Kalman, E., 1998, Modeling of scale formation and corrosion from geothermal water, Electrochim.Acta, 43, p.137-147

  • Al-Rawajfeh, A. E., Gladeb, H., Ulrich, J., 2005, Scaling in multiple-effect distillers: the role of CO2 release, Desalination, 182, 209–219

  • Richter, S., Hilbert, L.R., ve Thorarinsdottir, R.I., 2006, “On-line corrosion monitoring in geothermal district heating systems. I. General corrosion rates”, Corrosion Science, 48(7), 1770-1778

  • Sampedro, J. A., Rosas, N. ve Díaz, R., Domínguez , B.,1998, “Developments in geothermal energy in Mexico—part nineteen. Corrosion in Mexican geothermal wells”, Heat Recovery Systems andCHP, 8 (4), 355-362

  • Soylemezoglu, S. ve Harper, R. , 1982, “Oxygen ingress into geothermal steam and its effect on corrosion of low carbon steel at Broadlands, New Zealand”, Geothermics, 11(1), 31-42

  • Şahmurova, A., Hepsağ, E. Ve Özkan, A., 2005, “Azerbaycan`ın Yeraltısularında Eser Element Konsantrasyonları ve Florür Seviyesinin Değerlendirilmesi”, Trakya Univ J Sci, 6(2), 57-63

  • Üneri, S., 1998, Korozyon ve Önlenmesi, Korozyon DerneğiYayınları,Ankara,413 s

  • Xyla, A. G., Mikroyannidis, J. ve Koutsoukos, P. G., 1992, The inhibition of calcium carbonate precipitation in aqueous media by organophosphorus compounds, Journal of Colloid and Interface Science, 153 (2), 537-551TS 266

  • ( ( ( www.ansiklopedim.com http://envisjnu.net/newslet/v7n3/surface.html http://www.kazancionline.com/ http://www.mayerkimya.com/endustriyel.htm http://www.cevretek.com/ http://www.coskunaritma.com/anatur.asp http://www.detayaritma.com/ )



  • Büyüksağiş, A . (2007). Afyonkarahisar Jeotermal Isıtma Sisteminde Oluşan Kabuklaşma ve Korozyon . Jeoloji Mühendisliği Dergisi , 31 (2) , 9-23 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/jmd/issue/52386/686296

  • Büyüksağiş, A . Afyonkarahisar Jeotermal Isıtma Sisteminde Oluşan Kabuklaşma ve Korozyon. Jeoloji Mühendisliği Dergisi 31 (2007 ): 9-23

    • Bahçecik (Gümüşhane) Travertenlerinin Jeolojik Ve Jeoteknik Özellikleri
    Bülent Yalçinalp Hakan Ersoy Arzu Firat Ersoy Canan Keke
    PDF Olarak Görüntüle

    ÖZ: Doğu Karadeniz Bölümü`nde özellikle Bayburt, Gümüşhane ve Şiran çevresinde önemli travertenoluşumları bulunmaktadır. Bölgede son 10 yılda gözle görülebilir şekilde doğal taş üretimi artmış, burakam 2003 yılı itibariyle 450 milyon ton seviyesine ulaşmıştır. Travertenler genel olarak KuzeyAnadolu Fayına (KAF) dik yönde gelişmiş KD-GB yönlü ana kırık sistemleriyle ilişkilidir. Buçalışmada, günümüzde işletilen ve Doğu Karadeniz Bölgesi`ndeki en büyük traverten yatağı olanBahçecik traverteninin oluşum koşulları ve fiziko-mekanik özellikleri belirlenmiştir.Bahçecik travertenleri, yağışla yeraltına süzülen suların karbonik asitçe zenginleşmesi, Berdigakireçtaşlarını çözmesi ve bu çözeltilerin düşey faylara bağlı olarak yüzeye çıkmasıyla beraberbünyelerindeki karbondioksit gazını bırakarak ortama CaCO çökeltmesi sonucunda oluşmuşlardır. Azeğimli topoğrafyada, yüzeye çıkan kalsiyum bikarbonatlı sular eğim aşağı akarken geniş yayılımlargösteren teras veya setler şeklinde morfolojik yapılar oluşturmuştur. Morfolojik özelliklerine ve oluşumkoşullarına göre teras tipi traverten olarak tanımlanan Bahçecik travertenin rezervi yaklaşık 400000m `dür.Kayaçların tek eksenli basınç dayanımı belirlemede, gerek örneklerin deneye hazır hale getirilmesigerekse deneyin zaman alıcı olması nedeniyle, Bahçecik travertenlerine ait örneklerinin dayanımözellikleri ile indeks özellikleri arasında doğrusal bir ilişki olup olmadığı test edilmiştir. Sonuç olaraktek eksenli basınç direnciyle boyuna dalga hızları arasında doğrusal bir ilişkinin olduğu belirlenmiştir

  • Jeolojik ve jeoteknik özellikler,

  • Bahçecik traverteni



  • Yalçınalp, B , Ersoy, H , Ersoy, A , Keke, C . (2007). Bahçecik Gümüşhane Travertenlerinin Jeolojik Ve Jeoteknik Özellikleri . Jeoloji Mühendisliği Dergisi , 31 (2) , 25-34 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/jmd/issue/52386/686298

  • Yalçınalp, B , Ersoy, H , Ersoy, A , Keke, C . Bahçecik Gümüşhane Travertenlerinin Jeolojik Ve Jeoteknik Özellikleri. Jeoloji Mühendisliği Dergisi 31 (2007 ): 25-34

    • Stuyfzand Hidrojeokimyasal Modelleme Sistemi: Gümüşhaciköy (Amasya) Akiferi Örneği
    Arzu Firat Ersoy Hakan Ersoy
    PDF Olarak Görüntüle

    ÖZ: Doğada, su tiplerini belirlemek amacıyla geliştirilen yaklaşık 10 farklı sınıflama sistemibulunmaktadır. Mevcut sınıflama sistemlerinin bir kombinasyonu olan Stuyfzand Sınıflama Sistemi,yeraltısuyu ortamının hidrojeokimyasal gelişimini belirlemede önemli bir rol oynamaktadır.Bu çalışmada, Merzifon-Gümüşhacıköy Havzası sınırları içerisinde yer alan GümüşhacıköyAkiferi`nin hidrojeokimyasal evrimini belirlemek amacıyla akiferde bulunan toplam 79 sondajkuyusunda yapılan su kimyası analiz sonuçları değerlendirilmiş ve yeraltısuyu kimyasal gelişimi ortayakonmuştur. Akiferde yapılan yeraltısuyu örneklemesi 1951-1972 yılları arasını kapsayan 37 örnek ve2003-2004 yıllarını kapsayan 49 örnekten oluşmaktadır. Çalışmanın sonucunda her iki örneklemesonucunda geliştirilen hidrojeokimyasal model, Stuyfzand Sınıflama Sistemi`ne göre karşılaştırılarakyeraltısuyunun karakteristikleri ve hidrojeokimyasal gelişimi belirlenmiştir. Buna göre akiferdeyıkanma NaHCO +`dan MgHCO +`ya doğru devam etmektedir. Gümüşhacıköy Akiferi`nin güney vegüneybatı kesimleri 1951-1972 yılları analiz sonuçlarına göre CaHCO su tipinden oluşurken 2003-2004 yılları analiz sonuçlarına göre CaHCO + su tipindedir. Bir başka deyişle, ikinci analiz sonuçlarıyıkanma işleminin devam ettiğini göstermektedir. Stuyfzand Sınıflama Sistemi`nde açıklanan yıkanmaişleminin Gümüşhacıköy Akiferi`nde batıdan doğuya doğru devam ettiği ve yeraltısuyu bileşimininCaHCO + su tipine doğru değiştiği belirlenmiştir.

  • Stuyfzand Sınıflama Sistemi

  • Hidrojeokimya

  • Gümüşhacıköy Akiferi

  • DSİ, 2006.Yıl Sonu Faaliyet Raporu,İşletmeBakım Şube Müdürlüğü, Samsun.

  • DSİ, 1973. Merzifon-Gümüşhacıköy Ovası Hidrojeolojik Etüt Raporu, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Jeoteknik Hizmetler veYeraltısuları Dairesi Başkanlığı,Ankara.

  • Fırat Ersoy, A., 2007. Gümüşhacıköy (AMASYA) Akiferi`nin Yeraltısuyu Akım Modeli. KaradenizTeknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.,Doktora Tezi,182s (Yayınlanmamış).

  • Kreye, R., Ronneseth, K., Wei, M., 1998. An aquifer classification system forgroundwater management in the British Columbia, Ministry of Environment, Lands and Parks Water Management Division, Hydrology Branch Privince of British Columbia.

  • Matthess, G., 1982. The properties of groundwater, John Wiley & Sons, NewYork, 406 pp.

  • Nieto, P., Custodio, E., Manzano, M., 2005. Baseline groundwater quality: a European approach, Environmental Science and Policy, 399-409.

  • Stuyfzand, P.J.,1985. Hydrochemisty and hydrology of the coastal dunes between Egmond Wijk aan Zee, KIWA report, SWE-85-012, 205 pp.Stuyfzand, P.J., 1986. New hydrochemical classification of watertypes: principles and application to the coastal dunes



  • Fırat Ersoy, A , Ersoy, H . (2007). Stuyfzand Hidrojeokimyasal Modelleme Sistemi: Gümüşhaciköy Amasya Akiferi Örneği . Jeoloji Mühendisliği Dergisi , 31 (2) , 37-51 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/jmd/issue/52386/686295

  • Fırat Ersoy, A , Ersoy, H . Stuyfzand Hidrojeokimyasal Modelleme Sistemi: Gümüşhaciköy Amasya Akiferi Örneği. Jeoloji Mühendisliği Dergisi 31 (2007 ): 37-51

    • SAYI TAM DOSYASI
    PDF Olarak Görüntüle